Το ιστορικό μυθιστόρημα ΟΙ ΓΡΑΙΚΥΛΟΙ (1967) είναι το τελευταίο και αρτιότερο έργο του Ρόδη Ρούφου, ενός από τους σημαντικότερους πεζογράφους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Tο μυθιστόρημα, παρ' ότι η υπόθεσή του διαδραματίζεται τόσους αιώνες πριν, μοιάζει τραγικά επίκαιρο, σαν να έχει γραφτεί για να καταγράψει την αγωνία του δικού μας κόσμου.
Τον 1ο π.Χ. αι. στην Αθήνα της παρακμής, ο σοφιστής/δημαγωγός Αθηνίων ξύνει τις παλιές πληγές και φέρνει στην επιφάνεια τις ξεχασμένες δόξες. Έτσι πείθει τους Αθηναίους να συμμαχήσουν με τον Μιθριδάτη εναντίον των Ρωμαίων. Αντί όμως για την αναμενόμενη βοήθεια, στην πόλη φτάνει ο Αριστίων για να επιβάλει, εν ονόματι πάντα της ανεξαρτησίας, μια στιγνή δικτατορία και ν' ανοίξει το δρόμο στον Ρωμαίο Σύλλα που θα κάψει την Αθήνα. Με αφορμή αυτό το όχι και τόσο γνωστό επεισόδιο της περιόδου της Ελληνικής παρακμής ο Ρόδης Ρούφος φτιάχνει ένα συναρπαστικό αφήγημα για την κρίση ενός ολόκληρου πολιτισμού. Το προφητικό μυθιστόρημά ΟΙ ΓΡΑΙΚΥΛΟΙ είναι αφάνταστα επίκαιρο και στις ημέρες μας, αφου διαπραγματεύεται μια απο τις όχι και λίγες εποχές που οι ελληνες πέφτουνε θύματα του ίδιου του κακού εαυτού.
Η εξουθενωμένη ηθικά και πολιτικά Αθήνα του τότε έχει τόσες ομοιότητες με την εξουθενωμένη Ελλάδα του σήμερα που το μυθιστόρημα λειτουργεί σαν ένα καθρέπτης μέσα στον οποίο ο καθένας θα δει τους ανίκανους, τους έκλυτους, τους φτηνούς δημαγωγούς, τους φρικτούς και τους απαίσιους, αλλά κυρίως θα δει τον εαυτό του. Μη ξεχνάμε εμείς τους διαλέξαμε...
Ο συγγραφέας αναφέρει: «Ο αναγνώστης θα κρίνει αν η εποχή που δοκίμασα να αναστήσω έχει κανένα δίδαγμα για τη δική μας». Στη σαιξπηρικής εμπνεύσεως σκηνή της ιστορίας του Ρούφου πρωταγωνιστούν όλες οι ανθρώπινες δυνάμεις, από τον έρωτα, τη δίψα για μάθηση και την ανάγκη της αισθητικής καλλιέργειας ως τον αχαλίνωτο πόθο της εξουσίας, τη λατρεία του πλούτου και το τσαλαπάτημα κάθε ηθικής αξίας.
Το εξώφυλλο της πρόσφατης έκδοσης του βιβλίου "Οι Γραικύλοι",
από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
Ρόδης Ρούφος - Κανακάρης (1924-1972).
Ο Ρόδης Ρούφος γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από την Πάτρα. Σπούδασε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών την περίοδο της γερμανικής κατοχής, οπότε εντάχτηκε στην οργάνωση ΡΑΝ και στη συνέχεια βγήκε στα βουνά της Ηπείρου με τον ΕΔΕΣ του στρατηγού Ζέρβα. Από το 1949 εργάστηκε στο Διπλωματικό Σώμα του Υπουργείου Εξωτερικών, θέση από την οποία ταξίδεψε στη Βιέννη, τη Λευκωσία (όπου μυήθηκε στους κύκλους της ΕΟΚΑ), το Λονδίνο και το Παρίσι. Στο Παρίσι παρέμεινε από το 1960 ως το 1964 και παράλληλα με την εργασία του προετοίμασε διδακτορική διατριβή -η οποία τελικά δεν ολοκληρώθηκε- με θέμα την αθηναϊκή εξέγερση ενάντια στους Ρωμαίους των ετών 88-86 π.Χ. Μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών προκάλεσε την απόλυσή του από το Υπουργείο και ανέπτυξε αντικαθεστωτική δράση. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία σαράντα οχτώ χρόνων από καρκίνο. Μετά τη μεταπολίτευση τιμήθηκε μεταθανάτια για την αγωνιστική του δράση με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος (1975).
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε -με το ψευδώνυμο Ρόδης Προβελέγγιος- το 1954 με το μυθιστόρημα "Η ρίζα του μύθου", που αποτέλεσε το πρώτο μέρος της τριλογίας "Χρονικό μιας σταυροφορίας", με θέμα αντλημένο από τις εμπειρίες του συγγραφέα στο βουνό. Το δεύτερο μέρος με τίτλο "Πορεία στο σκοτάδι" τιμήθηκε το 1956 με το βραβείο Ουράνη και δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε το τρίτο, με τίτλο "Η άλλη όχθη". Ακολούθησαν δυο ακόμη μυθιστορήματα, "Η χάλκινη εποχή" (που πρωτοκυκλοφόρησε στα αγγλικά με τίτλο "The Age of Bronze") και "Οι Γραικύλοι", με θέμα αντλημένο από την έρευνά του για τη διδακτορική διατριβή του. Ο Ρούφος ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφράση, το δοκίμιο, το διήγημα, την ποίηση. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας εξέδωσε ανώνυμα στην Ελβετία τον τόμο καταγγελίας "Verite sur la Grece", ο οποίος κυκλοφόρησε και στην Αγγλία σε μετάφραση του Richard Clogg ενώ ήταν επίσης μέλος της εκδοτικής ομάδας των αντικαθεστωτικών εκδόσεων "Δεκαοχτώ κείμενα" (1970) και "Νέα κείμενα" (1971). Μετά το θάνατό του η σύζυγός του επιμελήθηκε την έκδοση του τόμου "Επιλογή" με ανέκδοτα γραπτά του. Κείμενά του βρίσκονται δημοσιευμένα στα περιοδικά "Νέα Εστία", "Εποχές", "Κυπριακά Γράμματα" και "Η Συνέχεια".
Το σύνολο του έργου του Ρόδη Ρούφου γράφτηκε στη διάρκεια δεκαοχτώ χρόνων και τοποθετείται στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας της μεταπολεμικής περιόδου. Βασικά χαρακτηριστικά της γραφής του -τα οποία απορρέουν από την ισόβια συμμετοχή του στο ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου και από την ωριμότητα του πολιτικού και κοινωνικού του προβληματισμού- είναι ο πολιτικός προβληματισμός και η συνέπεια των προθέσεων του δημιουργού. Ενταγμένος στο χώρο της Αριστεράς, υιοθέτησε στο πέρασμα των χρόνων μια νηφάλια μετριοπαθή πολιτική φιλοσοφία, ασκώντας αυτοκριτική και οραματιζόμενος έναν καλύτερο κόσμο στα πλαίσια της πανανθρώπινης αλληλεγγύης και συνεργασίας, πέρα από κομματικές δεσμεύσεις.
Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ρόδη Ρούφου βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Ρούφος Ρόδης", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9α, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Ρόδης Ρούφος", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία• από τον πόλεμο του '40 ως τη δικτατορία του '67", τ. Ζ΄, σ. 8-30, Αθήνα, Σοκόλης, 1988, Αλέξης Ζήρας, "Ρούφος Ρόδης" στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", σ. 1950-51, Αθήνα, Πατάκης, 2007. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου