Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2009

Αρχαιολατρία και Γλώσσα


Από την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2009 κυκλοφορεί το βιβλίο
Αρχαιολατρία και Γλώσσα
του γλωσσολόγου Βασίλειου Μ. Αργυρόπουλου* από τις εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλου, που νομίζω ότι αξίζει να διαβαστεί.
Δ.Ε.Ε.
*
Βιβλιοκριτική
Από την ιστοσελίδα: http://tuki8eblom.blogspot.com/2009/03/blog-post_22.html

Μερικές φορές ένα βιβλίο χρειάζεται πολύ καιρό για να γραφτεί και άλλες φορές χρειάζεται λίγο. Ο φιλόλογος-γλωσσολόγος και λεξικογράφος Βασίλειος Αργυρόπουλος αποκαλύπτει από τον πρόλογο του δικού του βιβλίου πως η πρώτη μορφή του βιβλίου ήταν ήδη έτοιμη από το 2000. Στον καιρό που μεσολάβησε υπήρξε μία σημαντική μεταβολή. Το ελληνικό διαδίκτυο διευρύνθηκε αρκετά και συνεισέφεραν σε αυτό ακόμα περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι άφησαν το προσωπικό, το ιδεολογικό τους στίγμα και κατέστησαν το διαδίκτυο μία ανοιχτή και τεράστια πρόκληση για τον ερευνητή: ποτέ άλλοτε δεν είχαμε την ευκαιρία να γνωρίζουμε τις απόψεις εκατομμυρίων ανθρώπων για την επικαιρότητα, την ιστορία, τη γλώσσα κλπ, όπως μπορούμε τώρα, μέσω των προσωπικών ιστοσελίδων, των ιστολογίων, των ψηφιακών fora. Συνέπεια αυτών υπήρξε μιά αμφίδρομη σχέση που καθόρισε την έντυπη έκδοση του βιβλίου: η δημοσίευσή του στο διαδίκτυο υπήρξε πηγή για πολλούς που αναζητούσαν πληροφορίες, αλλά παράλληλα το ίδιο τροφοδοτήθηκε από διαδικτυακές συζητήσεις σχετικά με τη γλώσσα και εμπλουτίστηκε μέσα από το διάλογο με δικτυακούς επισκέπτες (π.χ. βλ. Γ΄ 10, σελ. 285). Οι αναφορές σε ιστολόγια και ιστοσελίδες, από όπου παρατίθενται στρεβλές και ιδεολογικά φορτισμένες απόψεις για τη γλώσσα, είναι συχνή και σίγουρα ανοίγει ένα παράθυρο στο μέλλον: πιστεύω πως οι παραπομπές προς διαδικτυακές πηγές θα πληθύνουν σε πολλές έντυπες μελέτες και η μορφή τους θα καθοριστεί από το διαδικτυακό περιεχόμενο. Η "κιβωτός" του διαδικτύου επιτρέπει στο συγγραφέα να σταχυολογήσει μερικές ενδεικτικές λανθασμένες γλωσσικές απόψεις που κυκλοφορούν ευρύτατα επιδιώκοντας να ντοπάρουν το εθνικό αίσθημα και οι οποίες έφτασαν μέχρι και το στόμα του τ. υπ. Παιδείας, κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη. Το βιβλίο ξεκινά με ένα πολύ καλό εισαγωγικό κεφάλαιο αφιερωμένο στην ετυμολογία και στις επιστημονικές της προϋποθέσεις, ενώ συνεχίζει ασκώντας κριτική σε θεωρίες που προσπαθούν να "αποδείξουν" την ελληνικότητα των ξένων δανείων και τις ελληνικές ρίζες άλλων γλωσσών. Το θέμα της προέλευσης των γλωσσών θίγεται εκτενέστερα στο τρίτο μέρος ("Σχετικά με τις Ινδοευρωπαϊκές σπουδές"). Η ΙΕ γλωσσολογία είναι το κόκκινο πανί για τους ομφαλοσκόπους ελληνοκεντρικούς. Δεν μπορούν να ανεχτούν το γεγονός ότι η ελληνική γλώσσα είναι απόγονος μίας αρχέγονης γλώσσας, από την οποία προέρχονται όλες οι άλλες γλώσσες της ΙΕ οικογένειας, αλλά αξιώνουν να θεωρείται η ελληνική μητέρα όλων των άλλων. 'Οποιοι δε συμφωνούν (δηλαδή όλοι όσοι ασχολούνται επιστημονικά με τη γλωσσολογία σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου), είναι ...προδότες, ανθέλληνες, μισέλληνες.
Άλλα "κάστρα", στα οποία οχυρώνονται οι αρχαιολάτρες, είναι οι απόψεις πως η προφορά της ελληνικής δεν έχει αλλάξει από την αρχαιότητα και πως το ελληνικό αλφάβητο δεν το πήραν οι αρχαίοι Έλληνες από το συμφωνογραφικό "αλφάβητο" των Φοινίκων, αλλά το επινόησαν οι ίδιοι. Μέσα από τα αντίστοιχα κεφάλαια του βιβλίου διαγράφεται το σύνολο των απόψεων των αρχαιολατρών, που συγκλίνουν όλες στην παγκόσμια υπεροχή της ελληνικής και του ελληνικού έθνους.Το γεγονός ότι τέτοιες αγλωσσολόγητες απόψεις έχουν τόσο μεγάλο κύρος είναι ανησυχητικό: οι πωλήσεις διάφορων τηλεπλασιέ βιβλίων ελληνοκεντρικού περιεχομένου αποδεικνύουν την τεράστια απήχηση των απόψεών τους. Πιο εύκολα "πουλά" ένα βιβλίο που "ανακαλύπτει" ελληνικά δάνεια σε γλώσσες των Μάγιας, των Πολυνήσιων, των Κινέζων και "κολακεύει" την εθνική μας ταυτότητα, παρά ένα εκλαϊκευμένο γλωσσολογικό εγχειρίδιο. Όποτε έχω κάνει συζητήσεις με απλούς ανθρώπους, μου έχουν επαναλάβει με απόλυτη φυσικότητα την τερατολογία ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μιλούν ελληνικά (ή ειδικότερα: αρχαία ελληνικά), ενώ πρόσφατα το πολυτονικό λανσάρεται ως φάρμακο κατά της δυσλεξίας. Όταν η ημιμάθεια μαίνεται έξω από τα πανεπιστήμια, η γλωσσολογία δεν μπορεί να είναι κλεισμένη στο πανεπιστήμιο και στα ερευνητικά κέντρα και τα πορίσματά της να μην περνούν ούτε καν μέσω της εκπαίδευσης στην κοινωνία. Θεωρώ πως είναι χρέος των επιστημόνων να απαντούν στους αυτόκλητους σωτήρες της γλώσσας, ερασιτέχνες γλωσσαμύντορες, κινδυνολόγους, λαϊκιστές και όλους όσους επωφελούνται από την άγνοια. Το ερώτημα όμως παραμένει: τι απήχηση θα έχει ένα φιλότιμο βιβλίο που δεν αποσκοπεί στο να τέρψει τον ελληνοκεντρισμό μας, αλλά επιδιώκει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους; Με δεδομένη την εκπαίδευση που έχουμε και με τις κρατούσες εθνικές ιδέες είναι δύσκολο να ακουστεί κάτι που είναι σωστό. Ο κόσμος προτιμά το υπερβολικό, αρκεί να του χαϊδεύει τα αυτιά (ή μάλλον αφτιά. Για ποιο λόγο η γραφή με -φ- είναι ιστορικά σωστή, βλ. κεφ. 2.2, σελ. 176 κ.εξ. :-).

_______________________________________
*Ο Βασίλειος Μ. Αργυρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε πτυχίο φιλολογίας με ειδίκευση στη γλωσσολογία και μεταπτυχιακό δίπλωμα γλωσσολογίας με ειδίκευση στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία. Έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στη γλωσσολογία και ειδικότερα στη λεξικογραφία. Από το 2004 έως το 2008 συμμετείχε σε ερευνητικό πρόγραμμα της Ακαδημίας Αθηνών. Ενδιαφέρεται κυρίως για τη λεξικογραφία, την ετυμολογία και την ορθογραφία.

Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009


Διονύση Λεϊμονή: «Το χαμένο ταίρι»

Εκδόσεις Ακρίτας, Μάιος 2009

«…΄Ενα χαμένο παπούτσι, που αφέθηκε πίσω, στη γη των προγόνων
μια χαμένη προσδοκία, πως πάλι με χρόνους καιρούς θα επιστρέψουν πίσω
ένα άπιαστο όνειρο, του πιο γλυκού νόστου
μια σβησμένη ελπίδα, πως η μπόρα γρήγορα θα προσπεράσει
ένα γυμνό πόδι, ξυλιασμένο πιο πολύ απ’ την ανθρώπινη παγωνιά
μια ολόγυμνη καρδιά, μέσα στην άξενη πολιτεία των «ντόπιων»
μια ξυπόλυτη ύπαρξη, να σέρνει αργά τα βήματά της πάντα μπροστά
μονοσάνταλος καημός που γυρεύει τη γιατρειά
…»

Ασυναίσθητα και πριν καλά-καλά το κλωθογυρίσω στο σαστισμένο μου νου, σήκωσα τα θολά μάτια μου ψηλά στον μπαρουτοκαπνισμένο ουρανό. Η κάπνα είχε χαλάσει την αλλοτινή ομορφάδα του. ΄Εκλεισα τα βλέφαρα κι έδωσα τότες μια υπόσχεση στον εαυτό μου.
---Θα το φυλάξω το ορφανεμένο πατούμενο μέχρι να ξανάρθω πίσω, Παναγιά μου. Γιατί θα γυρίσω μια μέρα μπουσουλώντας, στα τέσσερα έστω να ψάξω για το αδικοχαμένο ταίρι του. Εγώ ή κάποιος από τη φύτρα μου…μια μέρα των ημερών θα το ‘βρω… είπα με σιγουριά αναμαλλιασμένη.

Αυτή είναι η ζωή των προσφύγων κι η μοίρα τους. Ως πότε όμως; Ποιος θα ανάψει τον πυρσό της ελπίδας; Ποιος θα πάει πίσω να γυρέψει πίσω το χαμένο ταίρι;
Ποιος θα βρει τη δύναμη να ξανακοιτάξει με αισιοδοξία τη γενέθλια γη;

Μα ποιος άλλος από τη νέα φύτρα, τη ζωή που αναδύεται από τα ρημαδιασμένα αρχοντόσπιτα, που ξεπετάγεται φλογάτη απ’ τα βασανισμένα σώματα
Ο πόνος θα μερώσει, όταν η νέα γενιά του επιβληθεί
Όταν θα γεννηθεί η ελπίδα που τόσα χρόνια, χρόνια και ζαμάνια σιγοκαίει μέσα στην ανθρώπινη ψυχή.

Το χαμένο ταίρι θα βρεθεί για να φύγει ξανασασμένη μια ταλαιπωρημένη γυναίκα,
Μα μια άλλη γυναίκα όλο δύναμη και ζωντάνια θα βρει το κουράγιο να πάει να ψάξει, να βρει την άκρη του μίτου ακόμα κι αν είναι να περάσει μέσα από τον πιο δαιδαλώδη λαβύρινθο.

Γέροντας, Κουσάντασι, Σώκια και Μίλητος, ολόκληρη η Μικρασία κι ο Πόντος μαζί γνέφουν προκλητικά σαν κοιτάζεις πέρα μακριά στον ορίζοντα της ζήσης σου
Μια λειτουργία που έμεινε κάποτε μισή κι ανέσωτη πρέπει να επιτέλους να τελέψει και στα βάσανα μιας πικραμένης φύτρας να χυθεί λίγο βάλσαμο, μύρο λυτρωτικό…

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2009

«Το χαμένο ταίρι» του Διονύση Λεϊμονή

Μέσα σε ζεστό και εγκάρδιο κλίμα παρουσιάστηκε την Τετάρτη το απόγευμα στο βιβλιοπωλείο «Χάρτα» «Το χαμένο ταίρι» του φιλόλογου Διονύση Λεϊμονή σε ένα χώρο πραγματικά φιλόξενο και οικείο για το βιβλίο. Η φιλοξενία εκ μέρους του βιβλιοπωλείου, η επιμελημένη παρουσίαση από πλευράς ομιλητών της εκδήλωσης και η ευαισθησία του θέματος του συγκεκριμένου μυθιστορήματος συνέβαλλαν στην εξασφάλιση μιας όμορφης λογοτεχνικής βραδιάς. Το αναγνωστικό κοινό του Βόλου και της Νέας Ιωνίας αγκάλιασε με θέρμη την προσπάθεια του συγγραφέα να αποδώσει όχι απλά μια προσωπική, βιωματική, τραυματική εμπειρία αλλά την ματωμένη πορεία μιας ταλαιπωρημένης γενιάς μέχρι την τελική δικαίωση και την αποδοχή της. Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κυρία Τασούλα Τσιλιμένη με μια ενδιαφέρουσα φιλολογική και λογοτεχνική προσέγγιση του βιβλίου στηριζόμενη στο ίδιο το κείμενο κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον ενηλίκων αλλά και πολλών μαθητών που παρέμεναν και παρακολουθούσαν την εκδήλωση με κατανυκτική προσοχή. Ο ηθοποιός Μπάμπης Παυλίδης πολύ παραστατικά αλλά χωρίς καμιά τάση προς την υπερβολή και το κραυγαλέο απέδωσε έντεχνα αποσπάσματα του βιβλίου αναδεικνύοντας έτσι τη δύναμη και την αισθητική του κειμένου υπό τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής(κανονάκι) από την μαθήτρια Ελευθερία Παυλίδου. Τέλος, ο δημοσιογράφος Ηλίας Κουτσερής συντόνισε άριστα την όλη εκδήλωση μιλώντας από καρδιάς τόσο για τον συγγραφέα του μυθιστορήματος όσο και για τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση αυτή. Ο συγγραφέας μιλώντας καταληκτικά εξέφρασε τη βαθιά του συγκίνηση για την παρουσία του κόσμου και κυρίως των μαθητών του που αποτελούν και το μέλλον μας, ενώ τόνισε πως ζώντας 18 και πλέον χρόνια στη Νέα Ιωνία αφουγκράστηκε τον παλμό και τη δυναμική των προσφύγων που από κυνηγημένοι μπόρεσαν να ενσωματωθούν σε μια κοινωνία που έφερνε τα δικά της τραύματα. «Με το βιβλίο αυτό» είπε «που βασίζεται σε μια συγκεκριμένη γυναικεία μορφή αλλά στη συνέχεια πέρασε στα όρια της μυθιστορίας δε ζητώ να δυναμιτίσω μια κατάσταση ούτε επιζητώ την αλλαγή των συνόρων. Πιστεύω όμως πως καμιά πολιτική συμφωνία και κανένα διαβούλιο δεν μπορεί να περιφρουρήσει την ανθρώπινη σκέψη. Αυτή ελεύθερη από ανθρώπινους φραγμούς γυρνά συχνά σε όσα άφησε πίσω της για να ψάξει το χαμένο ταίρι της προκειμένου να ολοκληρωθεί και να εξασφαλιστεί έτσι η ηθική ικανοποίηση και η ψυχική ευφορία» Τέλος ευχαρίστησε τον εκδοτικό οίκο Ακρίτα με την αρωγή του οποίου και την εμπιστοσύνη του προς το έργο εξασφάλισε ένα αρκούντως ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Το βιβλίο διατίθεται σε όλα τα βιβλιοπωλεία καθώς και με τηλεφωνική παραγγελία στα τηλέφωνα: Eκδόσεις Aκρίτας Tμήμα δημοσίων σχέσεων Eλένη Δημητριάδου
Tηλέφωνα επικοινωνίας 210-5242020 εσωτ.2 e.dimitriadou@pkbooks.gr
Κεντρικά γραφεία:Χαλκοκονδύλη 36, Αθήνα, 104 32, τηλ.:210-5242010, akritas@pkbooks.gr
Bιβλιοπωλείο: Στοά του Bιβλίου (Πεσμαζόγλου 5) τηλ.:210-3247678
k.kyriakou@pkbooks.gr Eπισκεφθείτε το ηλεκτρονικό μας βιβλιοπωλείο: http://www.akritas.net.gr/

Επικοινωνία με το συγγραφέα: leimont@gmail.com

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

Απονομή Βραβείων


ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΡΑΒΕΙΩΝ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΥΣ ΕΔΕΣΣΑΣ»

Ακόμα μια ιδιαίτερα επιτυχημένη εκδήλωση προστέθηκε στο ενεργητικό των «Βιβλιόφιλων Έδεσσας» με την απονομή των Βραβείων του Λογοτεχνικού Διαγωνισμού Διηγήματος, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2009 στην αίθουσα του «Μεγ. Αλεξάνδρου».
Όπως ανέφερε στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Δημήτρης Ευαγγελίδης, η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία αφού πήραν μέρος δεκάδες συγγραφείς όχι μόνον από κάθε γωνιά του ελλαδικού χώρου (Κρήτη, Σάμο, Ρόδο, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά, Ήπειρο, Πάτρα, Άμφισσα, Θράκη, Μακεδονία, Βόλο, Αθήνα και Θεσσαλονίκη), αλλά υπήρξαν και συμμετοχές από Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία. Η επιτυχία αυτή προσανατολίζει το ΔΣ του Συλλόγου να θεσμοθετήσει την προκήρυξη Διαγωνισμού κάθε δύο χρόνια. Τέλος, συνεχάρη εκ μέρους του ΔΣ τους άξιους φιλόλογους της πόλης μας, Βάσω Μελικίδου, Μαρία Στόϊκου και Θωμά Κουβαρά για την δύσκολη αποστολή που ανέλαβαν, ως μέλη της Κριτικής Επιτροπής του Διαγωνισμού, την οποία έφεραν εις πέρας με απόλυτη επιτυχία.
Ακολούθησε η γλαφυρή και άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του ομότ. Καθηγητή Γλωσσολογίας του Παν/μίου Θεσσαλονίκης κ. Χρίστου Τσολάκη με θέμα την δημιουργία του αλφαβήτου, η οποία συνεπήρε όλους τους παρευρισκομένους και δικαίως απέσπασε τα παρατεταμένα χειροκροτήματά τους.
Στην συνέχεια έγινε η ανακοίνωση των Βραβείων και Επαίνων της κατηγορίας Ενηλίκων του Διαγωνισμού και η αιτιολόγησή τους από την κα Μελικίδου και τα οποία ήσαν:
Α΄ Βραβείο στο διήγημα «Ursus Minor» του Οδυσσέα Δαγκλή από την Πάτρα
Β΄ Βραβείο στο διήγημα «Ο ήσυχος λύκος» του Σωτήρη Δημηρόπουλου από το Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης
Γ΄ Βραβείο στο διήγημα «Το χρώμα» της Κωνσταντίνας Τασσοπούλου από την Αθήνα
1ος Έπαινος στο διήγημα «Τα κλειδιά» του Γαβριήλ Συντομόρου από την Θεσσαλονίκη
2ος Έπαινος στο διήγημα «www.kaleste-pliroste-teliosate.com» του Διονύση Λεϊμονή από την Νέα Ιωνία Βόλου και
3ος Έπαινος στο διήγημα «Όνειρα υφασμάτινα» στην Στέλλα-Εντέλα Ράπη από την Αθήνα. Δόθηκαν επίσης τρεις Έπαινοι στην κατηγορία Εφηβικού διηγήματος στον Ιωάννη Σαρηγιαννίδη «Η ζωή ενός ζητιάνου», στον Κωνσταντίνο Κοτσώνη «Μέρα ενός εφήβου» και Δέσποινα Ζαχαριάδου «Προσωπογραφία».
Τα Βραβεία και τους Επαίνους παρέδωσαν ο Καθηγητής κ. Χρ. Τσολάκης, ο τ. Υπουργός κ. Γ. Πασχαλίδης, ο Δήμαρχος της πόλης μας κ. Ι. Σόντρας, ο Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Έδεσσας κ. Δ. Γιώγας και ο Λυκειάρχης και αντιπρόεδρος των «Βιβλιόφιλων» κ. Χρ. Σαμαντάς.
Ακολούθησε η ανάγνωση του διηγήματος που κέρδισε το Α΄ Βραβείο από την Μάττα Λαΐδου και τον Δημήτρη Κουρσουνίδη και η εκδήλωση έκλεισε με μελοποιημένη ποίηση από την «μουσική συντροφιά» του Χρ. Σαμαντά.