Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Εκδήλωση-Βιβλιοπαρουσίαση 13-12-2009


Εκδήλωση-Βιβλιοπαρουσίαση 13-12-2009

Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 13-12-2009 η εκδήλωση παρουσίασης του τόμου με τα επιλεγμένα διηγήματα του Α΄ Λογοτεχνικού Διαγωνισμού, που είχε προκηρύξει ο Σύλλογος «Βιβλιόφιλοι Έδεσσας» και εκδόθηκε με την οικονομική στήριξη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Έδεσσας.


Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η εισήγηση της Αντιπροέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης κας Αντωνίας Παπαδάκη, Σχολικής Συμβούλου Φιλολόγων Νομού Πέλλας, την οποία και παρουσιάζουμε παρακάτω.

Η εισήγηση της κας Α. Παπαδάκη
Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας.

Με ιδιαίτερη χαρά παρουσιάζουμε σήμερα την έκδοση αυτού του βιβλίου που συμπεριλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος των διηγημάτων που συμμετείχαν στον λογοτεχνικό διαγωνισμό, έναν διαγωνισμό που με τόση επιτυχία πραγματοποίησε ο σύλλογος των βιβλιόφιλων της Έδεσσας. Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκης της Έδεσσας αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση αυτή, γιατί έκρινε πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εποχή μας, που κατακλύζεται από τα προϊόντα της μαζικής κουλτούρας, η πραγματοποίηση ενός λογοτεχνικού διαγωνισμού, που έλαβε μεγάλες διαστάσεις, εφόσον συμμετείχαν σε αυτόν όχι μόνον άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό και, ακόμα περισσότερο, εφόσον ο σύλλογος των βιβλιόφιλων προτίθεται να θεσμοθετήσει την επανάληψή του ανά διετία. Από την άλλη, τα κείμενα αυτά γράφτηκαν για να αναγνωσθούν όχι μόνο από την κριτική επιτροπή, αλλά και από άλλους, εφόσον η λογοτεχνία είναι ένα κατεξοχήν επικοινωνιακό φαινόμενο. Ένα ανέκδοτο κείμενο δεν είναι έργο. Αυτό που ορίζει το έργο είναι ότι μπορεί να διαβαστεί από τον καθένα και δεν θα διαβαστεί παρά μόνο αφού γίνει βιβλίο. Η έκδοση λοιπόν αυτού του corpus των διηγημάτων ήταν επιβεβλημένη, προκειμένου να θεωρηθεί ολοκληρωμένο το εγχείρημα του συλλόγου των βιβλιόφιλων και να επιτευχθεί η επικοινωνία.
Ιδιαίτερα στην εποχή που διανύουμε, κατά την οποία η ψηφιακή τεχνολογία κατακτά ολοένα και περισσότερο έδαφος σε βάρος της λογοτεχνίας και τα υποπροϊόντα του πολιτισμού μας προσελκύουν περισσότερο κοινό λόγω της διαφήμισης και των καναλιών διοχέτευσής τους στην αγορά, καθίσταται σημαντική η στήριξη της δημιουργικής γραφής και των ανθρώπων εκείνων που, παρά τις προαναφερθείσες συνθήκες, επιμένουν να καλλιεργούν τον γραπτό λόγο.
Σε μια καλαίσθητη έκδοση 248 σελίδων, την οποία επιμελήθηκε με ιδιαίτερη προσοχή ο Δημήτρης Ευαγγελίδης παρουσιάζονται τα διηγήματα τριαντατριών δημιουργών σε δύο κατηγορίες. Η μια είναι η κατηγορία των ενηλίκων συγγραφέων, η οποία υπερέχει ως προς τον αριθμό των συμμετοχών από τη δεύτερη κατηγορία, αυτή των εφήβων. Σε κάθε διήγημα προτάσσεται το όνομα και το ψευδώνυμο κάθε συγγραφέα, καθώς και ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε κάπως τον δημιουργό. Ιστορίες από την καθημερινή πραγματικότητα, προσωπικά βιώματα, μνήμες από το παρελθόν αποτελούν τον καμβά πάνω στον οποίο πλέκονται ιδέες, νοήματα και προβληματισμοί. Κάθε συγγραφέας, ακολουθώντας την αρχή της επιλεκτικότητας που είναι βασική αρχή στη λογοτεχνία, επιλέγει θέματα, τεχνικές αφήγησης και λεξιλόγιο, προκειμένου να εξυπηρετήσει τον στόχο του. Αυτή η επιλογή στοιχείων, διανοητικών και γλωσσικών, που συγκροτούν και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του κειμένου, δηλαδή το ύφος του, η δόμηση του κειμένου και η σύνθεση στοιχείων καθιστούν το κείμενο ποιητικό με την έννοια της δημιουργίας. Πρόκειται λοιπόν για δημιουργικό έργο.
Οι συγγραφείς και συμμετέχοντες στον διαγωνισμό είναι άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών, έφηβοι και ενήλικες, που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές, ασκούν ένα επάγγελμα για βιοποριστικούς λόγους, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει σχέση με τη συγγραφή, ενώ ασχολούνται με τη συγγραφή συστηματικά, εφόσον πολλοί απ’ αυτούς έχουν συμμετάσχει και σε άλλους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχουν τιμηθεί με βραβεία και επαίνους για το έργο τους. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι διαφορετικοί μεταξύ τους έχουν ένα κοινό: τη διάθεση επικοινωνίας μέσω της γλώσσας.Η λογοτεχνία είναι ένα κατεξοχήν επικοινωνιακό φαινόμενο και, όπως κάθε επικοινωνιακή διαδικασία, μοιράζεται ανάμεσα σε τρεις πόλους: τον πομπό, τον δέκτη και το κείμενο, που είναι ο κώδικας επικοινωνίας. Η επικοινωνία αυτή συντελείται σε δύο επίπεδα, σε ένα εσωτερικό και σε ένα εξωτερικό επίπεδο. Καταρχάς, ο δημιουργός γράφει από μια εσωτερική ανάγκη να εξωτερικεύσει τη σκέψη του. Το κείμενο, όμως, είναι το προϊόν ενός εσωτερικού διαλόγου με τον εαυτό του, πρόκειται δηλαδή για ένα είδος επικοινωνίας που έχει ως δέκτη τον εαυτό μας και μας προσφέρει ψυχική και πνευματική ικανοποίηση και, ίσως, λύτρωση. Από την άλλη, το ύφος της γραφής του, τα σημεία στίξης, οι προσωπικοί τοπικοί και χρονικοί δείκτες (επιλογές προσώπων, και προσωπικών αντωνυμιών, τοπικά και χρονικά επιρρήματα) όλα υποδηλώνουν ότι γράφει έχοντας στον νου του κάποιον ή κάποιους αποδέκτες της γραφής του. Ο συγγραφέας αντλεί από τα βιωματικά, συγκινησιακά και γνωστικά αποθέματά του, που είναι πολιτισμικά καθορισμένα, σημασίες και νοήματα που τα κάνει ρητά μέσω του λόγου του. Δηλαδή την προσωπική του εμπειρία τη μετατρέπει σε δημιουργία με σκοπό να μεταδώσει την αισθητική του εμπειρία. Ο αναγνώστης πάλι ανάλογα με τα βιώματα που έχει, με το γλωσσικό αισθητήριο που διαθέτει, με την καλλιέργειά του και με τη συναισθηματική διάθεση που έχει όταν το διαβάζει, όχι μόνο επικοινωνεί με το δημιουργό του έργου, αλλά ανακαλύπτει σ’ αυτό και στοιχεία που δεν υπήρχαν στο νου του συγγραφέα και άλλα που ίσως ήταν έξω από τις προθέσεις του. Επομένως, ο αναγνώστης ανάλογα με την προσωπική του σκευή παράγει ποικίλα νοήματα και γίνεται συνδημιουργός του λογοτεχνικού έργου μέσα από τις θεωρίες της αναγνωστικής ανταπόκρισης και της αισθητικής της πρόσληψης. Προκύπτει λοιπόν ένας διάλογος ανάμεσα στον συγγραφέα, το κείμενο και τον αναγνώστη, ίσως ένα αναγνωστικό παιχνίδι, ενώ το κείμενο καθίσταται ένας σύνθετος κόμβος στον οποίο συμπλέκονται και περιπλέκονται όλες οι διαφορετικές διαστάσεις και δυνάμεις της πολιτισμικής και κοινωνικής ζωής.
Η λογοτεχνική γλώσσα γίνεται το όχημα μεταφοράς ιδεών και συναισθημάτων του συγγραφέα και μέσω αυτής συντελείται η επικοινωνία ανάμεσα στον πομπό-συγγραφέα και στον δέκτη-αναγνώστη. Η λογοτεχνία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη γλώσσα που τη δουλεύει, την πλάθει, τη βαθαίνει και την ομορφαίνει. Καλλιεργεί έτσι και αναπτύσσει τη δημιουργική σκέψη, καθώς σκέψη και γλώσσα γεννιούνται και αναπτύσσονται ταυτόχρονα και παράλληλα. Καθώς μάλιστα χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού λόγου είναι η πολυσημία και η απόκλισή του από τους νοηματικούς και γραμματικούς κανόνες, η σκέψη πλαταίνει περισσότερο και γίνεται πιο δημιουργική. Ο Ελύτης πιστεύει ότι οι ιδέες γεννιούνται την ίδια στιγμή που γεννιέται η ρηματική τους έκφραση που σημαίνει ότι η σχέση μεταξύ διανόησης και γλώσσας είναι αμφίδρομη. Ο Roland Barthes αναφέρεται στην ανακατανομή της γλώσσας στο πλαίσιο ενός λογοτεχνικού κειμένου, ενώ η απόλαυσή του έγκειται στην ταυτόχρονη κανονιστική χρήση της γλώσσας και στην ανατρεπτική της μορφή. Στο σημείο που τέμνονται αυτές οι δύο πλευρές προκαλείται και η απόλαυση του κειμένου.Ο δημιουργός ενός λογοτεχνικού κειμένου ζώντας σε μια κοινωνία, ως μέρος ενός κοινωνικού συνόλου λειτουργεί σε καθημερινή βάση, όπως το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Εργάζεται εξασκώντας το όποιο επάγγελμα και κινείται μέσα στον πραγματικό κόσμο. Προσλαμβάνει με τον τρόπο του τις ιδέες και τις αντιλήψεις της εποχής του. Η πρόσληψη αυτή είναι συνάρτηση της προσωπικής σκευής, αλλά και των επιδράσεων του κοινωνικοπολιτισμικού περιβάλλοντος του. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια και μοναδική αλήθεια την οποία αποκαλύπτει με τον λόγο του, αλλά πολλές. Γι’ αυτό, μπορούμε να δούμε και στα κείμενα αυτά τον διαφορετικό τρόπο θέασης και πρόσληψης της πραγματικότητας που εκφράζεται μέσα από διαφορετικά είδη γραφής και τεχνικές αφήγησης. Μπορούμε δηλαδή να διακρίνουμε μια πλουραλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας.
Η λογοτεχνία είναι σημαίνουσα προσωπική δημιουργία. Ο λογοτέχνης ενοράται και ποιεί λόγο αναδιατάσσοντας τη γλώσσα και συγκροτώντας το ύφος γραφής του μέσα από επιλογές που σχετίζονται με το λεκτικό, με τα πρόσωπα, με τις εικόνες, με την οργάνωση της αφήγησης. Ο δημιουργός μεταφέρει τη σκευή του (παιδεία, πολιτισμό, βιώματα) από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, γιατί και αυτό εμπεριέχεται σε σπερματική κατάσταση στο παρόν. Η λογοτεχνία μέσα από τις διαφορετικές γλωσσικές πραγματικότητες και κουλτούρες συμβάλλει στην κατανόηση του ανθρώπου.
Επομένως, η λογοτεχνία είναι ένα επικοινωνιακό φαινόμενο που συντελείται μέσα από τη λογοτεχνική γλώσσα, η οποία αποτυπώνει και με την οποία υφαίνονται οι ιδέες και τα συναισθήματα του λογοτέχνη. Η λογοτεχνία είναι και πολιτισμικό, γλωσσικό και κοινωνικό φαινόμενο, γιατί καταγράφει εγγράφει και μεταπλάθει τη ζωή και τις αξίες της με τη σφραγίδα του δημιουργού της. Ως κοινωνικό φαινόμενο συνδιαλέγεται με τους ανθρώπους και τη δράση τους μεταπλάθοντας την πραγματικότητα σε λογοτεχνικό μικρόκοσμο μεγιστοποιώντας ή σμικρύνοντας πράξεις και στάσεις ανθρώπων όπως και καταστάσεις πραγματικότητας.
Η έκδοση λοιπόν αυτών των διηγημάτων επισφραγίζει την επικοινωνία ανάμεσα στους συγγραφείς και στους αναγνώστες, δίνει την ευκαιρία για μια πλουραλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας και ενθαρρύνει το δημιουργικό γράψιμο. Ελπίζουμε ότι τέτοιοι αγώνες λόγων θα συνεχίσουν να θεσμοθετούνται και ότι η ανταπόκριση του κοινού είτε με τη μορφή του συγγραφέα είτε του αναγνώστη θα εξακολουθήσει να υπάρχει, γιατί το αναγνωστικό παιχνίδι έχει και αυτό τη γοητεία του.
Σας ευχαριστώ
(Σημ. ΔΕΕ: Οι επισημάνσεις δικές μου)


Ακολούθησε ένας υψηλού επιπέδου διάλογος και προβληματισμός, στον οποίο πήραν μέρος οι περισσότεροι από τους παρευρεθέντες, σε θέματα όπως Νέοι και βιβλίο, τρόποι προσέγγισης των νέων παιδιών ώστε να αγαπήσουν το βιβλίο, οικογένεια και βιβλίο, εκπαιδευτικό σύστημα και βιβλίο, σχολικές βιβλιοθήκες κ.λπ. Η παρουσία εκπαιδευτικών από όλες τις βαθμίδες και οι τοποθετήσεις τους υπήρξαν πολύ αξιόλογες και τροφοδότησαν έναν ενδιαφέροντα και ζωντανό διάλογο.
Υπενθυμίζουμε ότι έχει ήδη προκηρυχθεί ο Β΄ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ με προθεσμία κατάθεσης των διηγημάτων την 31-10-2010.

Δεν υπάρχουν σχόλια: