Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Η Μικρασιατική τραγωδία "υπ' αυτόπτου μάρτυρος"



Η καταγεγραμμένη μνήμη του Μιχαήλ Αγγέλου ανήκει στην κατηγορία εκείνη των κειμένων με τα οποία τα θύματα μια μεγάλης καταστροφής προσπαθούν να αποτρέψουν τον αφανισμό της από τη μνήμη της ανθρωπότητας. Ο Αγγέλου ήταν ένας διανοούμενος Μικρασιάτης, γεννημένος στην κωμόπολη Κιουπλιά της Βιθυνίας, ο οποίος βρέθηκε μέσα στη δίνη των γεγονότων έχοντας τη δυνατότητα ερμηνείας της ιστορικής στιγμής. Το κείμενό του βρίσκεται κάπου μεταξύ των μονογραφιών των διανοουμένων και των προσωπικών αφηγήσεων της πρώτης γενιάς των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, όπως του Εμμανουήλ Εμμανουηλίδη ("Τα τελευταία έτη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας"), του Γεωργίου Κ. Βαλαβάνη ("Σύγχρονος γενική ιστορία του Πόντου"), του Ηλία Βενέζη ("Το νούμερο 31328"), κ.ά. [...]


Ο Μιχαήλ Αγγέλου (1882-1968) γεννήθηκε στα Κιουπλιά της επαρχίας Βιθυνίας στη Μικρά Ασία, γιος του Άγγελου Κιοσέογλου (που άλλαξε το όνομά του σε Αγγέλου, για να ξεχωρίζει από τους πολλούς συνωνύμους του) και της Αγλαΐας. Σπούδασε φαρμακευτική στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια άνοιξε φαρμακείο στο χωριό του, τα Κιουπλιά. Διετέλεσε βουλευτής στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση της Άγκυρας. Παντρεύτηκε την Αργυρώ Γούναρη και απέκτησε δύο παιδιά, τον Άγγελο και τον Θεόφιλο. Το 1921 στρατολογήθηκε στον κεμαλικό στρατό ως μεταφορέας τραυματιών. Με ενέργειές του κατάφερε να διασώσει περισσότερους από 35.000 Έλληνες ομογενείς, αλλά και Αρμένιους, κατά τη διάρκεια του πολέμου. Όταν έμαθε ότι ο κεμαλικός στρατός θα έκαιγε τα Κιουπλιά, ειδοποίησε τους χωρικούς να το εγκαταλείψουν. Επίσης, κατάφερε να διασώσει και να μεταφέρει στην Ελλάδα το υγειονομικό υλικό επτά νοσοκομείων, μέσω του θείου της γυναίκας του και φίλου του Μποδοσάκη, Γούναρη, ο οποίος αγόρασε ένα πλοίο και μετέφερε το υλικό μαζί με πρόσφυγες από το λιμάνι της Σμύρνης, παραδίδοντάς το στο Γ' Σώμα Στρατού. 
Ο ίδιος ο Μιχαήλ Αγγέλου εγκαταστάθηκε στην Έδεσσα, όπου άνοιξε φαρμακείο και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του, διατελώντας και πρόεδρος του φαρμακευτικού συλλόγου Έδεσσας, Πέλλας και Φλώρινας. Η τουρκική κυβέρνηση τον επικήρυξε, μεταξύ 300 ατόμων, για εσχάτη προδοσία και δεν μπόρεσε να ξαναεπισκεφθεί τη γενέτειρά του. Αυτός ήταν και ο λόγος που προτίμησε η μαρτυρία του για τη Μικρασιατική Καταστροφή να μην δημοσιευθεί, όσο ζούσε. Πέθανε στην Έδεσσα το 1968, σε ηλικία 86 ετών.



Δεν υπάρχουν σχόλια: