Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024

Για την Έδεσσα

Έχω επισημάνει εδώ και χρόνια ότι η ελληνική Βικιπαίδεια αποτελεί την βασική πηγή παραπληροφόρησης και ανακριβειών στην χώρα μας. Πρόσφατα διάβασα τυχαία το λήμμα ΕΔΕΣΣΑ και έφριξα από αυτά που ανέφερε:
"...«Πύργος μέσα στο νερό» σημαίνει κυριολεκτικά το όνομα της Έδεσσας από τα αρχαία χρόνια, λόγω ότι η τότε πόλη είχε και έχει έντονο το υγρό στοιχείο (ποτάμια και καταρράκτες, για αυτό και οι ονομασίες της: Έδεσσα (βέδες στα φρυγικά ήταν το νερό ή πύργος στο νερό) και Βοδενά (voda στα σλαβικά είναι το νερό). Η πόλη ιδρύθηκε το 813 π.Χ. από τον Ηρακλείδη Κάρανο με το όνομα «Έδεσσα» αργότερα όταν η Έδεσσα δέχθηκε ένα σλαβικό κύμα μετονομάστηκε σε «Βοδενά». Το όνομα αυτό ακολούθησε να υφίσταται έως το 1912 όπου η Έδεσσα ελευθερώθηκε από τον Ελληνικό Στρατό. Από τότε η πόλη λέγεται πλέον «Έδεσσα»."
Δεν πίστευα στα μάτια μου ότι ήταν δυνατόν να έχουν γραφτεί όλα αυτά τα απίθανα από τον συντάκτη αυτού του λήμματος. Και για να εξηγούμαι:
1. Πώς προέκυψε ότι η ονομασία Έδεσσα σημαίνει "πύργος μέσα στο νερό" και όχι "έξω από το νερό" ή "καφενείο στο νερό"; Από πουθενά βέβαια! Υποθέτω μάλλον από την πλούσια φαντασία του συντάκτη.
2. Για την φρυγική γλώσσα γνωρίζουμε ελάχιστα μέχρι σήμερα και όπως ομολογούν οι ειδικοί υπάρχουν μόνον "αποσπασματικές ενδείξεις" (fragmentary evidence), με την μορφή ορισμένων λέξεων ή σύντομων προτάσεων. Μια από αυτές τις λέξεις που διέσωσε η αρχαιοελληνική γραμματεία ήταν και η φρυγική λέξη Fεδυ = Fύδωρ = νερό. Το αρχικό γράμμα ήταν το δίγαμμα που αποτελούσε το 6ο κατά σειρά γράμμα στις πιο πρώιμες μορφές του ελληνικού αλφαβήτου, ευρισκόμενο ανάμεσα στο ζήτα και το έψιλον και ονομαζόταν ϝαῦ (προφερόταν βαου). Κατά την κλασσική εποχή το δίγαμμα αποτελούσε ήδη παρωχημένο γράμμα που είχε αποβληθεί από τις περισσότερες ελληνικές διαλέκτους. Έτσι, κατά μια εκδοχή, από την λέξη "εδυ"=νερό και την κατάληξη -σσα προέκυψε η Έδε-σσα = νερόεσσα = η πόλη των νερών.
3. "βέδες στα φρυγικά ήταν το νερό ή πύργος στο νερό" μας ενημερώνει ο συντάκτης του άρθρου! Παραδέχομαι ότι έσκασα στα γέλια! Οι "βέδες" είναι το ιερό βιβλίο των Ινδουιστών και ουδεμία σχέση έχουν με πύργους, νερά ή μπύρες.
4. Πώς προκύπτει ότι "η πόλη ιδρύθηκε το 813 π.Χ. από τον Ηρακλείδη Κάρανο" και όχι το 713 ή το 913 ή το 5.000 π.Χ.; Και πάλι από την φαντασία του συντάκτη υποθέτω. Ενημερωτικά, ο αρχικός οικισμός χρονολογήθηκε γύρω στο 4000 π.Χ. στην Νεώτερη Νεολιθική και αναδείχθηκε σε σημαντικό οικιστικό κέντρο στην διάρκεια της "Φρυγικής περιόδου" (1150-800 π.Χ). Σύμφωνα μάλιστα με τον γνωστό Ιστορικό Νικ. Χάμμοντ η Έδεσσα υπήρξε η πρωτεύουσα του φρυγικού κράτους στην Μακεδονία.
Θα πρότεινα στον συντάκτη του λήμματος να αναζητήσει το πρόσφατο βιβλίο μου "Η ΕΔΕΣΣΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ" και αφού διαβάσει τα σχετικά κεφάλαια να σεβαστεί τους αναγνώστες της ελληνικής Βικιπαίδειας και να διορθώσει τα όσα έγραψε. Στο βιβλίο θα βρει την σχετική τεκμηρίωση, καθώς και σχετική βιβλιογραφία.



 

Δεν υπάρχουν σχόλια: