Βιβλιοπροτάσεις (8)

Πεισίστρατος

Ένα όνομα που ηχεί ως συνώνυμο του "τυράννου" από τότε που η λέξη αυτή από ουσιαστικό έγινε επίθετο. Η ανάγνωση, όμως, των ιστορικών πηγών πείθει ότι ο Αθηναίος αυτός -μετά τον οικιστή Θησέα και τον νομοθέτη Σόλωνα- είναι, παραδόξως, ένας από τους τρεις θεμελιωτές του μεγαλείου και της δόξας της Αθήνας. Ευπατρίδης, γόνος μεγάλης και πλούσιας οικογενείας, συγγενής και φίλος του Σόλωνος, κατόρθωσε, μετά από μια πρώτη περιπετειώδη φάση της ζωής του (εξορίστηκε δύο φορές από τους πολιτικούς αντιπάλους του) να γίνει τύραννος της Αθήνας και να επιτελέσει ένα κατόρθωμα: Χωρίς καν να αναλάβει ποτέ αξίωμα, εξασφάλισε την κοινωνική ειρήνη στα πλαίσια του πολιτεύματος που είχε καθορίσει ο Σόλων. Ο Πεισίστρατος ετυράννευσε δεκαεπτά χρόνια και η διακυβέρνησή του ήταν τόσο σπουδαία ώστε οι Αθηναίοι της εποχής του την ονόμασαν "ο επί του Κρόνου βίος", δηλαδή η χρυσή εποχή. Έργα του ήσαν ένα σπουδαίο οικοδομικό πρόγραμμα, μια σημαντικότατη ενθάρρυνση της Τέχνης και των Γραμμάτων, μια μεγάλη ανύψωση του γοήτρου της Αθήνας στον ελληνικό κόσμο. Πέθανε το 527 π.Χ. και τον διαδέχθηκε ομαλότατα ο γιος του Ιππίας, τον οποίο έδιωξαν οι Αθηναίοι το 510 π.Χ., με την βοήθεια της Σπάρτης. Ο Πεισίστρατος είχε αρχίσει την κατασκευή του μεγάλου ναού, του γνωστού ως "Ολυμπίειου". Οι Αθηναίοι πολιτικοί του αντίπαλοι, από απέχθεια προς τη μνήμη του, σταμάτησαν τα έργα, τα οποία αποπεράτωσε ο Ρωμαίος αυτοκράτωρ Αδριανός επτά αιώνες αργότερα.

ΒΛΑΧΟΣ Σ. ΑΓΓΕΛΟΣ: ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΣ Ο ΦΙΛΟΠΡΩΤΟΣ 1998

Αρχή φόρμας

Τέλος φόρμας

Ο Άγγελος Βλάχος του Σταύρου (1915 − 2003) ήταν Έλληνας διπλωμάτης, συγγραφέας, πολιτικός και ακαδημαϊκός. Ήταν ανηψιός του εκδότη της Καθημερινής Γεώργιου Βλάχου και ξάδελφος της Ελένης Βλάχου. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εισήλθε στο διπλωματικό σώμα το 1939.Το 1985 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έγραψε πληθώρα βιβλίων, ιστορικής φαντασίας αλλά και την αυτοβιογραφική σειρά Μια φορά κι ένα καιρό ένας διπλωμάτης.

Προσωπικά, συστήνω ανεπιφύλακτα την τριλογία του:

1. Ο κύριός μου Αλκιβιαδης (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1953).

Δεινός μελετητής και μεταφραστής του Θουκυδίδη, αλλά ταυτόχρονα και ικανότατος μυθιστοριογράφος, ο Άγγελος Σ. Βλάχος φωτίζει με χιούμορ και γνώση την πορεία της Αθήνας από τη δόξα στην παρακμή, από το 462 π.Χ., λίγο μετά το τέλος των Περσικών Πολέμων, έως το 404 π.Χ., οπότε έληξε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος με τη συντριβή της Αθήνας. "Ο κύριός μου Αλκιβιάδης" προσφέρει στον Έλληνα αναγνώστη μια νέα, πολύπλευρη οπτική και μια βαθύτερη κατανόηση της εποχής-ορόσημο για τον δυτικό πολιτισμό: του λαμπρού όσο και σκοτεινού 5ου αιώνα π.Χ.

2. Οι Τελευταίοι Γαληνότατοι (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1963)

Έχουν ως θέμα τους το βίο και τα έργα των τελευταίων Κομνηνών, του Ιωάννου, του Μανουήλ και του Ανδρόνικου, όπως τα εξιστόρησε, υποτίθεται, ένας άγνωστος χρονογράφος από την Καππαδοκία, που έζησε μαζί τους στο «Ιερό Παλάτιο» και στα αντίσκηνα των διαφόρων εκστρατειών.

3. Ένας Φιλέλλην για το 1821 (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1972)

Όπως και στα άλλα μεγάλα ιστορικά μυθιστορήματά του, έτσι και στο Ένας φιλέλλην για το 1821 ο Άγγελος Σ. Βλάχος παρουσιάζει τα γεγονότα σε μια συνθετική τοιχογραφία, όπου συμπλέκονται οι φωτεινές στιγμές της Επανάστασης με τις συχνά άθλιες πτυχές της περιόδου εκείνης.

 

 

Βιβλιοπροτάσεις (7)

The light of Greece opened my eyes, penetrated my pores, expanded my whole being...   (Henry Miller, The Colossus of Maroussi) 

Ό,τι καλύτερο γράφτηκε ποτέ από ξένο συγγραφέα για την Ελλάδα.

Ο Χένρι Μίλερ  (Henry Miller, 1891–1980), ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς, του οποίου το έργο άσκησε σημαντική επιρροή στην λογοτεχνία την περίοδο του μεσοπολέμου, που διέμενε τότε στο Παρίσι, αψηφώντας τους κακούς οιωνούς –όταν τα μηνύματα του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου διαγράφονταν στον ορίζοντα– αποφασίζει να έρθει στην Ελλάδα το 1939, έχοντας εξασφαλίσει τη φιλοξενία του άγγλου συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ, ο οποίος ζούσε στην Κέρκυρα. Αρχικά κινήθηκε χωρίς πρόγραμμα, πηγαίνοντας αποδώ και αποκεί. Θα εντυπωσιαστεί από τις συναντήσεις του με τον Γιώργο Κατσίμπαλη (από τον οποίο είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος του βιβλίου του «Ο Κολοσσός του Μαρουσιού», τον Σεφέρη, τον Αντωνίου, τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα, τον Τσάτσο και εξαιτίας τους θα παρατείνει τη διαμονή του. Θα φύγει από την Ελλάδα πιεζόμενος από την αμερικανική πρεσβεία που ήθελε να εγκαταλείψουν οι υπήκοοί της τον τόπο, λόγω του πολέμου που είχε αρχίσει πλέον. Οι εντυπώσεις του από το ταξίδι του θα καταγραφούν στο βιβλίο που προαναφέραμε ("Ο Κολοσσός του Μαρουσιού") και συνιστούν μια ιδιότυπη περιδιάβαση στην ελληνική ανθρωπογεωγραφία. Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται και οι σημειώσεις που ο Χένρι Μίλερ άφησε στον Γιώργο Σεφέρη πριν φύγει από την Ελλάδα, οι οποίες φέρουν τον τίτλο «Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα» και στο παρελθόν είχαν κυκλοφορήσει σε χωριστό βιβλίο.

Όπως έχει αναφερθεί:

[…] Υπάρχει μια κατηγορία βιβλίων που είναι αδύνατον να αναγνωσθούν έξω από τα συμφραζόμενά τους (πολιτισμικά και λογοτεχνικά). Αυτό συμβαίνει είτε (σπανιότερα) επειδή η καθεαυτή λογοτεχνική τους αξία είναι σχετικά μικρή και συνδέθηκαν με την ιστορία της λογοτεχνίας για άλλους, πέραν της αξίας τους, λόγους, είτε (συχνότερα) επειδή έπαιξαν έναν ευρύτερο πολιτισμικό ρόλο. Σ' αυτήν τη δεύτερη κατηγορία ανήκει ο "Κολοσσός του Μαρουσιού" του Χένρι Μίλερ, ο οποίος σχεδόν πάντα ταυτίζεται με την επιρροή που άσκησε στο εγχώριο λογοτεχνικό σύστημα στα χρόνια που εκδόθηκε [...] Ωστόσο η αποκλειστική ένταξη του βιβλίου σε αυτή την κατηγορία το αδικεί. Διότι, παράλληλα, συνιστά ένα κείμενο που διαθέτει τη δική του, αυτόνομη λογοτεχνική αξία [...] Δεν πρόκειται για την ουδέτερη, συναισθηματικά άχρωμη περιγραφή τόπων ούτε, πολύ περισσότερο, για τη μετάδοση πληροφοριών οποιουδήποτε είδους (γεωγραφικών, ιστορικών, λαογραφικών, ανθρωπολογικών ή άλλων). Το βιβλίο, πάνω απ' όλα, είναι η τεθλασμένη ματιά που ρίχνει ο Μίλερ στην ελληνική πραγματικότητα, μια ματιά που διηθείται μέσα από τις θεωρητικές απόψεις του συγγραφέα, τη θυμική του προσέγγιση στον, πραγματικό ή φανταστικό, τόπο "Ελλάδα" και τις μυθολογικές προεκτάσεις αυτής της προσέγγισης. Ακόμα και τα πρόσωπα που συναντά ο Μίλερ (πρόσωπα μυθικά για τη λογοτεχνία μας, τα οποία ο συγγραφέας περιγράφει με περισσό οίστρο [...]) θα εξατμίζονταν, θα χάνονταν, αν δεν τα προίκιζε με τη δική του ματιά: είναι το δικό του βλέμμα που τα αποθεώνει, όχι η πραγματικότητα. [...]

(Γιώργος Ξενάριος, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, "Βιβλιοθήκη", 4/3/2005)

Βιβλιοπροτάσεις (6)

Ο ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΑΦΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΜΙΣΟΞΕΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΟΤΕΛΕΙΑΣ

Ένα βιβλιαράκι μικρού σχήματος με μόλις 100 σελίδες, του οποίου συνιστώ θερμά την μελέτη, ειδικότερα στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Υπήρξε αποκαλυπτικό για μένα και ομολογώ ότι με είχε συγκλονίσει όταν το πρωτοδιάβασα το 1984. Εξακολουθώ να το διαβάζω συχνά και πάντα θυμάμαι πόσο προφητικές υπήρξαν οι επισημάνσεις του για τον ευτελισμό της γλώσσας μας και την κακοποίησή της, πριν από 40 χρόνια! Προσωπικά μοιράζομαι απολύτως τις προσεγγίσεις και προειδοποιήσεις του συγγραφέα Γιάννη Καλιόρη, Καθηγητή στην Φιλοσοφική Σχολή του 8ου Πανεπιστημίου (πρώην Βενσέν), στο Παρίσι.

Το βιβλίο αναφέρεται στην καταλυτική εισροή ξενισμών στα σύγχρονα Ελληνικά και αποτελεί μια επιστημονική και ιδιαίτερα αναλυτική μελέτη επάνω στο συγκεκριμένο φαινόμενο. Διαβάζεται, πιστεύω, ευχάριστα από κάποια -ον που έχει ενδιαφέρον για την γλώσσα και την πορεία της. Η τιμή του είναι κάτω από 10 Ευρώ που αξίζουν με το παραπάνω για αυτό το έργο.