Νεο-Οθωμανισμός

Κυκλοφόρησε απο τις "Εναλλακτικές Εκδόσεις" ο συλλογικός τόμος "Νεο-οθωμανισμός στη σύγχρονη Ελλάδα" με επιμέλεια Γιώργου Καραμπελιά, με ενδιαφέροντα κείμενα που αναλύουν την μεγαλύτερη πολιτικο-στρατιωτική απειλή που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Ελλάδα.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

"Ο νεο-οθωμανισμός αποτελεί ολοκλήρωση και επέκταση του ισλαμο-κεμαλισμού, στο πεδίο των εξωτερικών σχέσεων. Η Τουρκία, απέναντι στην εξασθένιση των περισσότερων από τους γείτονες της υιοθετεί μια επεκτατική πολιτική με νέους όρους, δηλαδή έναν συνδυασμό οικονομικής, στρατιωτικής και γεωπολιτικής ισχύος, η οποία χρησιμοποιεί το Ισλάμ και τη στρατηγική συμμαχία με τη Δύση, ως τους δύο πυλώνες της. Η Τουρκία θεωρείται από τους Αγγλοαμερικανούς ως η δύναμη που μπορεί να αντιμετωπίσει την επανεμφανιζόμενη Ρωσία. Αυτή η στρατηγική προϋποθέτει την κονιορτοποίηση των βαλκανικών, ειδικά των ορθόδοξων, πληθυσμών, και την «ενοποίησή» τους κάτω από μια νεο-οθωμανική Τουρκία, υπό την υψηλή εποπτεία των Η.Π.Α.
Έναντι της Ελλάδας χρησιμοποιείται μια πολυεπίπεδη πολιτική. Κατ’αρχάς, συνεχίζεται ο στρατιωτικός εκβιασμός σε Ελλάδα και Κύπρο, διότι μια νεο-οθωμανική Τουρκία δεν μπορεί να ανεχτεί ένα ελληνικό Αιγαίο, όπως υπογραμμίζει ο Νταβούτογλου, ενώ θέλει να ολοκληρωθεί η εγκατάλειψη της Κύπρου από την Ελλάδα. Όμως, χρησιμοποιεί παράλληλα και τη διπλωματία, την οικονομία, τον πολιτισμό και τις μειονότητες. Και η χειραγώγηση των μειονοτήτων δεν περιορίζεται στις μουσουλμανικές μειονότητες στη Θράκη, αλλά περιλαμβάνει και αυτή των ελληνικών ή «ρωμαίϊκων» μειονοτήτων στην Τουρκία! Έτσι, το Πατριαρχείο και η ελληνική μειονότητα στην Πόλη επιχειρείται να μεταβληθούν στα χέρια των Τούρκων σε όπλο για την υποταγή της Ελλάδας στην τουρκική πολιτική.
Ο νεο-οθωμανισμός δεν αποτελεί πλέον μια εξωτερική απειλή για την Ελλάδα, αλλά συνιστά μια εσωτερική παράμετρο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, δεδομένου ότι έχουν δημιουργηθεί ομάδες συμφερόντων στην Ελλάδα και την Κύπρο, που προωθούν και υποστηρίζουν τον τούρκικο νεο-οθωμανισμό. Ομάδες συμφερόντων που έχουν ως πυρήνα τους την διεθνοποιημένη και παρασιτική αστική τάξη της Ελλάδας, αλλά επεκτείνονται και σε πολλούς άλλους κύκλους, ιδιαίτερα τους διανοουμένους, τους πολιτικούς, την εκπαίδευση και τα ΜΜΕ. Ένα κλίμα παραίτησης και παρακμής ευνοεί την νεο-οθωμανική στρατηγική.
Ωστόσο η αντίσταση είναι εφικτή. Προϋποθέτει όμως την απόρριψη της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., τη συγκρότηση ενός βαλκανικού πόλου, ικανού να αντιπαρατεθεί επί ίσοις όροις στον μικρασιατικό όγκο, και την επιλογή ενός μοντέλου αποκέντρωσης και αυτόκεντρης ανάπτυξης που η οικολογική και οικονομική πραγματικότητα καθιστά αναγκαιότητα για τον 21ο αιώνα. Προπαντός, απαιτείται μια πνευματική επανάσταση, η διαμόρφωση ενός νέου οράματος για τον ελληνισμό...".

Δ.Ε.Ε.

Κατάλογος των αρχαϊκών και κλασσικών πόλεων

"An Inventory of Archaic and Classical Poleis"

των Mogens Herman Hansen και Thomas Heine Nielsen

Ένα εκπληκτικό έργο για τους οικισμούς και της οργανωμένες πόλεις (άστεα) της Αρχαϊκής και της κλασσικής Ελλάδος (650-325 π.Χ.). Το ογκώδες αυτό βιβλίο (1414 σελίδες) αποτελεί ένα πολύτιμο βοήθημα με ανεκτίμητα στοιχεία για όσους ασχολούνται με την αρχαία Ελλάδα. Περιέχει τεκμηριωμένες πληροφορίες για 1035 πόλεις που αναφέρονται στις αρχαιοελληνικές πηγές και είναι οργανωμένο κατά περιοχές (Σικελία, Μακεδονία, Αττική, Μεσσηνία, Λακωνία, Κρήτη, Ιωνία, Καρία, Θράκη κ.λπ.) και επί πλέον περιέχει και αναλυτικά άρθρα για σχετικά θέματα όπως τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για την έννοια της πατρίδος, ποια ήταν η διαφορά μεταξύ άστεως και πολίσματος, μεταξύ πόλεως και χώρας, ποιά η διαφορά μεταξύ της ελληνικής πόλεως και άλλων πόλεων-κρατών που υπήρχαν σε άλλους λαούς κ.λπ.

Δ.Ε.Ε.

"Το άλλο της μάτι..."

Μου το έστειλε ένας φίλος. Ένα μικρό, λιτό, λακωνικό κείμενο, αλλά τόσο συγκλονιστικό. Είμαι βέβαιος ότι θα συγκινηθείτε. Μια ανθρώπινη ιστορία σκληρότητας και αγάπης μέσα στις πολλές...

Δ.Ε.Ε.

(Κάντε κλίκ στο κείμενο για να γίνει πιο ευδιάκριτο και να διαβαστεί καλύτερα)

Βιβλιοπαρουσίαση

Ξεκίνησαν (επιτέλους!) οι εκδηλώσεις της χειμερινής περιόδου του Συλλόγου μας με την προγραμματισμένη για την προσεχή Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009 και ώρα 6.30΄ μ.μ. παρουσίαση του βιβλίου του Βολιώτη συγγραφέα Διονύση Λεϊμονή: «Το χαμένο ταίρι».

Πρόκειται για την μυθιστορηματική και ιδιαίτερα συγκινητική ιστορία του ξερριζωμού μιας μικρασιατικής οικογένειας και της εγκατάστασής της στην Νέα Ιωνία του Βόλου, με τα γεγονότα και τις περιπέτειες των μελών της, που αποτελούν μια μικρογραφία των παθών του μικρασιατικού ελληνισμού και της ανθρώπινης νοσταλγίας για τις χαμένες πατρίδες.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην ισόγειο αίθουσα της Λαογραφικής Εταιρείας Ν. Πέλλας στην Έδεσσα στην περιοχή Βαρόσι.

Β΄ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Β΄ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
1η ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ Έδεσσα, 20 Νοεμβρίου 2009

Ο σύλλογος «ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΙ ΕΔΕΣΣΑΣ» προκηρύσσει λογοτεχνικό διαγωνισμό διηγήματος δύο (2) κατηγοριών:
Α) Κατηγορίας εφήβων
Β) Κατηγορίας ενηλίκων

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν Έλληνες ή αλλοδαποί, με ένα (1) μόνον διήγημα, στην ελληνική γλώσσα, το οποίο μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε θέμα, να είναι αδημοσίευτο και όχι μεγαλύτερο από πέντε (5) τυπωμένες σελίδες Α4.
Η επιτροπή αξιολόγησης των κειμένων του εν λόγω διαγωνισμού, εκτός από τα βραβεία και επαίνους, θα προτείνει και διηγήματα των υπολοίπων διαγωνιζόμενων τα οποία θα αποτελέσουν τα περιεχόμενα μιας ειδικής ομαδικής έκδοσης. Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτή την μελλοντική έκδοση, προς τυπογραφική διευκόλυνση, παρακαλούνται να στείλουν τα κείμενά τους και ηλεκτρονικά (σε δισκέτα ή cd) γραμμένα σε Microsoft Word (γραμματοσειρά Arial ή Times New Roman και μέγεθος 12).
Το προτεινόμενο διήγημα πρέπει να έχει τίτλο, καθώς και ψευδώνυμο του συγγραφέα και να σταλεί ταχυδρομικά σε τρία (3) ευανάγνωστα αντίτυπα. Τα πραγματικά στοιχεία του συγγραφέα (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνα, e-mail) πρέπει να περιέχονται σε μικρότερο σφραγιστό φάκελο, χωρίς άλλα διακριτικά στο εξωτερικό του φακέλου.

Σε κάθε περίπτωση ο διαγωνιζόμενος πρέπει να αναφέρει την κατηγορία στην οποία συμμετέχει (Α ή Β).
Ως καταληκτική ημερομηνία αποστολής των κειμένων ορίζεται η 31η Οκτωβρίου 2010.

Διεύθυνση αποστολής: Ευαγγελίδης Δημήτρης,
Φιλελλήνων 9 – ΕΔΕΣΣΑ 58200
Πρόσθετες πληροφορίες στα τηλέφωνα:
6970 995041 και
6977 227997

«Το Τηλεσκόπιο του Χρόνου»

Εκδόσεις ΑΛΔΕ Νοέμβριος 2008 (σχήμα : 14Χ21) Σελ:316

Έχετε ασχοληθεί με τον περίφημο Υπολογιστή των Αντικυθήρων; Ευκαιρία να διαβάσετε για τις ...μυθιστορηματικές του προεκτάσεις στο "Τηλεσκόπιο του Χρόνου"!

Αντιγράφω σχετική βιβλιοκριτική:

"Το ντεμπούτο της στην Ελληνική πεζογραφία κάνει η συγγραφέας Γεωργία Χιόνη με το πρώτο της μυθιστόρημα «Το Τηλεσκόπιο του Χρόνου» με υπότιτλο «Τα μυστικά σύμβολα του μηχανισμού των Αντικυθήρων».

Το μυθιστόρημα, μέρος του οποίου διαδραματίζεται στην όμορφη Χίο, πέρα από την ενδιαφέρουσα πλοκή έχει και επικαιρότητα, αφού σύγχρονοι αρχαιολόγοι και ερευνητές, ασχολούνται στις μέρες μας με τις δυνατότητες που παρείχε ο μηχανισμός για τη δημιουργία χαρτών και άλλες πολύπλοκές εφαρμογές.

ΚΩΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ των ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΩΝ, ΠΟΥ ΓΙΑ ΑΙΩΝΕΣ ΠΑΡΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΒΥΘΟ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΑΝΑΣΥΡΟΥΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΘΕΙ ΕΝΑ ΚΥΝΗΓΗΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΩΝ.

Ένας άγνωστος άνδρας ειδοποιεί την αρχαιολόγο Ιωάννα Παππά ότι ανακάλυψε τα απομεινάρια ενός αρχαίου τηλεσκοπίου, που έχει ίδια σύμβολα με αυτά του Υπολογιστή των Αντικυθήρων. Μετά από έρευνες προκύπτει ότι όντως πολλά από τα σύμβολα στο τηλεσκόπιο είναι ίδια. Το ενδεχόμενο τα σύμβολα και η αποκρυπτογράφησή τους να οδηγούν στο χαμένο Αστρικό Χάρτη του Ίππαρχου, ανατροφοδοτεί το ενδιαφέρον των επιστημόνων για τις γνώσεις των αρχαίων γύρω από το σύμπαν. Καθώς εξελίσσεται η δράση του μυθιστορήματος ένα σχέδιο κλοπής του υπολογιστή από διεθνή κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, ένας γοητευτικός αστυνομικός και το ταξίδι στα βάθη των αιώνων, στη χαμένη γνώση, μετατρέπουν την υπόθεση σε ένα συναρπαστικό αστυνομικό θρίλερ.

Περιεκτικό και συναρπαστικό Αστυνομικό Μυθιστόρημα Κρατάει το ενδιαφέρον και τη φαντασία σε εγρήγορση μέσα από την πλοκή του ξεναγεί τον αναγνώστη στα βάθη των αιώνων".ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Γεωργία Χιόνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μεγάλωσε στην Καβάλα και ζει στην Αθήνα. Τελείωσε Νομική Σχολή. Έκανε δύο μεταπτυχιακά στη Γερμανία και διδακτορικό(PhD) στην Ιταλία. Έχουν δημοσιευτεί επιστημονικές μελέτες της. Έχει δημοσιευτεί ένα διήγημά της σε συλλογικό έργο. Έχει γράψει σενάρια για κόμικς και ένα θεατρικό έργο. Επίσης σκιτσογραφεί. «Το Τηλεσκόπιο του Χρόνου» είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.

Δ.Ε.Ε.

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο

Μετά τα αποτελέσματα των προσφάτων αρχαιρεσιών του Συλλόγου μας στις 11-11-2009 το νέο Δ.Σ. συγκροτήθηκε σε Σώμα και τα αξιώματα κατανεμήθηκαν ως εξής:

Πρόεδρος: Ευαγγελίδης Δημήτριος
Αντιπρόεδρος: Σεμερτσίδου Δέσποινα
Γραμματέας: Λιάζος Παύλος
Ταμίας: Γιουματζίδης Δημήτριος
Έφορος Τμημάτων Λαογραφίας & Βιβλιοθήκης:Βαλιώζη Βούλα
Έφορος Τμ. Τοπικής Ιστορίας & Τεκμηρίωσης:Τσαβέας Σωτήρης
Έφορος Τμ. Λογοτεχνίας: Σχοινά Βίκυ

(Η Εποπτεία του Τμήματος Μελέτης & Κριτικής Επισκόπησης Νέων Ιδεών θα ασκείται από τον Πρόεδρο του Δ.Σ.)

Από το Δ.Σ.

Έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Πέλλας, Έδεσσα 2008

Σχετικά με την προηγούμενη ανάρτησή μας του βιβλίου του Καθ. Ι. Τουλουμάκου βλ. και το άρθρο ΑΙΓΕΣ – ΕΔΕΣΣΑ που αναρτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2009 στην ιστοσελίδα ΕΘΝΟ-ΛΟΓΙΚΑ http://ethnologic.blogspot.com/

ΒΕΡΓΙΝΑ

Ένα πραγματικά ενδιαφέρον βιβλίο από τον γνωστό Καθηγητή κ. Ιωάννη Τουλουμάκο, που πρέπει να διαβαστεί από τους βιβλιόφιλους οι οποίοι ενδιαφέρονται για το ζήτημα της ταύτισης της Βεργίνας με την αρχαία πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, τις Αιγές.

Βλ. σχετικά και την ανάρτηση ΑΙΓΕΣ – ΕΔΕΣΣΑ.

Λεξικό των Αρχαίων Ελληνικών και περι-ελλαδικών Φύλων

Στα 150 λήμματα του Λεξικού έχουν συγκεντρωθεί ένα πλήθος στοιχείων και πληροφοριών που υπάρχουν στις μυθολογικές παραδόσεις και στους αρχαίους συγγραφείς, από την προϊστορία και την πρωτοϊστορία των ελληνικών φύλων και των γειτονικών λαών, όπως τα ερμηνεύει η σύγχρονη αρχαιολογική, γλωσσολογική, ιστορική, εθνολογική, πολιτισμική και ανθρωπολογική έρευνα…
Ένα μοναδικό έργο που ανιχνεύει τις ρίζες του Έθνους μας και που δεν πρέπει να λείπει από κανένα ελληνικό σπίτι…

«…Από την «Εισαγωγή» του συγγραφέως διαφαίνεται και ένας δευτερεύων στόχος που πιθανώς απετέλεσε και το κίνητρο για την ενασχόληση με το θέμα: το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την προϊστορία και την ιστορία της αρχαίας Ελλάδος εδημιούργησε ένα εκδοτικό ρεύμα που κινήθηκε στον χώρο της παραϊστορίας και εκφράσθηκε με την διατύπωση απίθανων και εξωφρενικών θεωριών. Απέναντι στο ρεύμα αυτό ο σ. προσφέρει ως ανάχωμα το καταστάλαγμα της επιστημονικής έρευνας για την ιστορία των ελληνικών φύλων. Ενώ η παραπάνω παραφιλολογία επιχειρεί ουσιαστικώς να εγκαταλείψει τον χώρο της ιστορίας για να κινηθεί στον χώρο της μεταφυσικής, με τραγικά πάντως αποτελέσματα, το παρόν έργο αποδεικνύει ακριβώς το αντίθετο: η λάμψη του αρχαιοελληνικού παρελθόντος και η βαρύνουσα σημασία του για την αυτοσυνειδησία του σύγχρονου Ελληνισμού δεν μπορεί παρά να βασίζεται στην ιστορική αλήθεια…»

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου
Αναπληρωτής καθηγητής Α.Π.Θ.

ΑΡΧΑΙΡΕΣΙΕΣ

«ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΙ ΕΔΕΣΣΑΣ»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Καλούνται τα μέλη του Συλλόγου στην δεύτερη (επαναληπτική)

Εκλογοαπολογιστική Γενική Συνέλευση, που θα πραγματοποιηθεί την προσεχή

Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2009 στις 6 το απόγευμα

στην αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου (περιοχή Καταρρακτών).

Τα θέματα που θα συζητηθούν είναι:

α. Απολογισμός απερχόμενου Δ.Σ.

β. Τροποποίηση Καταστατικού

γ. Προτάσεις μελών

Από το Δ.Σ. του Συλλόγου

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ «ΠΕΡΙΕΡΓΟ» ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

«Τι ζητούν οι βάρβαροι»
Μυθιστόρημα
Συγγραφέας: Δημοσθένης Κούρτοβικ
Εκδοτικός Οίκος: Ελληνικά Γράμματα Μήνας / Έτος έκδοσης: Μάρτιος 2008 Σελίδες: 308

Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη

(Πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Άρδην" τ. 69 Απρίλιος-Μάϊος 2008)

Νομιμοποιείται άραγε κάποιος, όπως για παράδειγμα εγώ, που ποτέ δεν ασχολήθηκα επαγγελματικά με την λογοτεχνική κριτική, τις συγγραφικές κλίκες, τα λογοτεχνικά ρεύματα και τάσεις και όλα τα σχετικά (τα οποία εξ άλλου είναι πέρα και μακράν από τα ενδιαφέροντά μου), να γράψει κριτική για ένα μυθιστόρημα;
Πριν απαντήσω, να θέσω ένα ακόμα ερώτημα: Νομιμοποιείται ένας επαγγελματίας βιβλιοκριτικός (και όχι τυχαίος) να ανταγωνίζεται αθέμιτα (ίσως φτωχή η λέξη) όλους τους εν ενεργεία λογοτέχνες κυκλοφορώντας ένα μυθιστόρημα; Για την ακρίβεια, δεν πρόκειται μόνον για ένα δικό μου ερώτημα και απορία, αλλά ως φαίνεται και άλλων, όπως διαπίστωσα π.χ. στο http://dytikosanemos.%20blogspot.com/2008/03/blog-post_1572.html της 16-3-2008 απ’ όπου αντιγράφω τα εξής χαριτωμένα:
«…Δεν ξέρω αν ο κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος και πεζογράφος κ. Δημοσθένης Κούρτοβικ θα καταγραφεί στη νεοελληνική λογοτεχνία ως σπουδαίος πεζογράφος. Αυτό όμως που τον χαρακτηρίζει είναι ότι έχει και... μαχαίρι και πεπόνι. Είναι προνομιούχος. Και δεν είναι ο μόνος προνομιούχος έναντι άλλων ομοτέχνων του. Πριν καλά-καλά κυκλοφορήσει το βιβλίο είχε γραφτεί ότι ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ να κυκλοφορήσει! Δεν προλάβαμε να το δούμε στις βιτρίνες, και διαβάσαμε στις εφημερίδες ολόκληρα κατεβατά για το νέο του μυθιστόρημα. Θέλω να πω απλά πράγματα. Ότι η "λογοτεχνία" επικυρώνεται από τις παρέες. Είτε ποίηση είτε μυθιστόρημα. Δεν έχω κάτι προσωπικό μαζί του, αλλά απλώς επισημαίνω το φαινόμενο. Είναι τυχερός. Χθες στα "Νέα" όπου συνεργάζεται, δημοσιεύτηκε ένα τεράστιο "σεντόνι"…».
Επανέρχομαι στο αρχικό μου ερώτημα. Η απάντησή μου είναι, ναι. Πιστεύω λοιπόν πως νομιμοποιούμαι απόλυτα, όχι βέβαια διότι στην χώρα της «φαιδράς πορτοκαλέας» όλοι είμαστε ειδικοί επί παντός του επιστητού, αλλά για τον απλούστατο λόγο ότι ως αναγνώστης και βιβλιόφιλος έχω άποψη και δικαιούμαι να την εκφράσω. Και πάλι δεν είναι αυτός ο λόγος που με παρακίνησε να ασχοληθώ ειδικά με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα.
Αιτία και αφορμή για την ενασχόλησή μου είναι το γεγονός ότι δεν πρόκειται για ένα κάποιο τυχαίο λογοτέχνημα, αλλά για ένα στρατευμένο βιβλίο, με εμφανείς και λιγότερο προφανείς στόχους, με σαφείς επιδιώξεις προώθησης ιδεολογημάτων και μεταμοντέρνων ιστορικών απόψεων και όλα αυτά στην θελκτικότατη συσκευασία ενός πολύ ενδιαφέροντος, με εξαιρετική πλοκή, αριστοτεχνικά γραμμένου και – ω! του θαύματος – τρομερά επίκαιρου «βαλκανικού» μυθιστορήματος.
Για να αντιληφθούν όμως και οι αναγνώστες αυτού του άρθρου περί τίνος πρόκειται, παραθέτω την υπόθεση του μυθιστορήματος με τα συνοδευτικά σχόλια από την σχετική ιστοσελίδα του «Ελευθερουδάκη»:
«…Μια συνάντηση παλιών φίλων, σε μια μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Ο Έλληνας Χρυσικός, ο Σέρβος Ζούριτς, ο Βούλγαρος Στογιάνοφ, ο Μίρτσεφσκι από την "Ξερεισποιά", ο Μπίρι από την Αλβανία, η Λουπέσκου από τη Ρουμανία και ο Οζγκιουντέν από την Τουρκία. Και η μυστηριώδης Νίνα Ντάνεβα με την αδηφάγα γοητεία. Ένας ξεχασμένος "ματωμένος μακεδονικός γάμος". Ένας σύγχρονος λογοτεχνικός διαγωνισμός για ένα βαλκανικό βραβείο. Μέσα σε τέσσερις ημέρες, τρεις διαφορετικές εκδοχές μιας παλιάς ιστορίας […]
Πρόκειται για μια ιστορία, σχετικά με τα βαλκανικά φαντάσματα και τις ιστορικές φαντασιώσεις - σχετικά με την ιστορική μνήμη και τον τρόπο διαμόρφωσης της επίσημης ιστορίας των Βαλκανίων, την εθνική ταυτότητα και τη θέση της περιοχής μας στον σύγχρονο κόσμο. Ένα αιρετικό μυθιστόρημα-ψυχογράφημα της βαλκανικής ψυχής, για τους καθ' υποτροπήν Βαλκάνιους, τα "βαλκανικά φρικιά", αλλά και για όσους θέλουν να νιώθουν Ευρωπαίοι, το οποίο έχουν τη χαρά να κυκλοφορούν τα "Ελληνικά Γράμματα". Το "Τι ζητούν οι βάρβαροι" του Δημοσθένη Κούρτοβικ αποτελεί μια διαφορετική, πικρή αλλά αληθινή ματιά στην κοινή βαλκανική μας μοίρα…».
Είμαι βέβαιος ότι οι περισσότεροι από αυτούς που θα διαβάσουν τα παραπάνω θα σκεφτούν ότι πρόκειται τελικά για ένα ακόμα μυθιστόρημα, χωρίς τίποτε το ύποπτο και το συγκλονιστικό και μάλλον τα όσα ανέφερα προηγουμένως είναι αποκυήματα της αρρωστημένης φαντασίας μου, εθνικιστικά παραληρήματα και φοβίες, υπερβολικές αντιδράσεις ενός δίγλωσσου γηγενούς Μακεδόνα  Έλληνα που περιέργως δεν είναι (λίγο έστω) φιλοσκοπιανός και ότι πρόκειται τελικά για ένα αθώο βιβλίο και τίποτε παραπάνω.
Θα μου επιτρέψουν αυτοί οι φίλοι να διαφωνήσω οριζοντίως και καθέτως με αυτήν την άποψη και είμαι βέβαιος ότι διαβάζοντας το βιβλίο θα συμφωνήσουν με τα όσα θα εκθέσω στην συνέχεια, αν και ελπίζω ότι αρκετοί ήδη «ψυλλιάστηκαν» για το τι παίζεται από κάποιες συγκεκριμένες εκφράσεις του παραπάνω κειμένου όπως:
«…Πρόκειται για μια ιστορία, σχετικά με τα βαλκανικά φαντάσματα και τις ιστορικές φαντασιώσεις - σχετικά με την ιστορική μνήμη και τον τρόπο διαμόρφωσης της επίσημης ιστορίας των Βαλκανίων…» ή
«…. Ένα αιρετικό μυθιστόρημα […] για όσους θέλουν να νιώθουν Ευρωπαίοι…».
Η υπόθεση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στην Έδεσσα, η οποία μεταμφιέζεται στο βιβλίο σε «Τυρίμμεια» και όπου συμβαίνουν πράγματα και «θάματα». Βεβαίως, ως ντόπιος Εδεσσαίος και κάτοικος της πόλης, γνωρίζω πολύ καλά πρόσωπα και καταστάσεις που εξυπονοούνται πίσω από τις σελίδες του βιβλίου, θα μπορούσα μάλιστα να αναφερθώ στις κατά καιρούς επισκέψεις του συγγραφέα στην μικρή μας πόλη, για τις συναναστροφές του, για την αλλοιωμένη πραγματικότητα που φαντασιώνει στο συγκεκριμένο περιβάλλον που κινείται και άλλα πολλά, αλλά αυτά δεν με απασχολούν ιδιαίτερα. Ο καθένας κάνει τις επιλογές του και είναι πλήρως υπεύθυνος γι’ αυτές.
Εκείνο όμως που με απασχολεί είναι η μεγάλη εικόνα, που μέρος της αποτελεί και το συγκεκριμένο «μυθιστόρημα», τα όσα διαδραματίζονται σε ένα πολύ ευρύτερο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό επίπεδο και το τι τελικά εξυπηρετούν αυτού του είδους τα στρατευμένα βιβλία.
Όπως πια έχει αποκαλυφθεί ξεκάθαρα, στον χώρο των Βαλκανίων η μοναδική (για πόσο ακόμα;) υπερδύναμη του πλανήτη έχει διαμορφώσει συγκεκριμένες στρατηγικές με διαφανέστατες επιδιώξεις, για όσους βέβαια δεν στρουθοκαμηλίζουν ή δεν είναι θύματα παγκοσμιοποιητικών ιδεολογημάτων και εθνομηδενιστικών ιδεοπληξιών: Διάλυση των μεγάλων άρα και ισχυρών κρατικών μορφωμάτων (Γιουγκοσλαβία), δημιουργία ανίσχυρων κρατιδίων που θα λειτουργούν ως προτεκτοράτα, υποδαύλιση τοπικών αντιπαραθέσεων, ανάδειξη μειονοτήτων, υπαρκτών ή ανυπάρκτων και τέλος αποδόμηση των εθνικών συνόλων, ώστε να ευδοκιμήσει ο Νέο-οθωμανισμός και να εγκατασταθεί ο περιφερειακός τοποτηρητής μας, η κεμαλική Τουρκία.
Οι τακτικές των Αμερικάνων είναι και αυτές λίγο πολύ γνωστές: Χειραγωγήσιμοι πολιτικάντηδες, προπαγανδιστικός καταιγισμός από καθεστωτικές εφημερίδες, έντυπα και φυλλάδες, ανάλογες εκπομπές από τηλεοράσεις και ραδιόφωνα, όπου αργυρώνητοι αναλυτές και «ρεπόρτερ» επιδίδονται σε χυδαίους εκφοβισμούς του κοινού για την «απομόνωση της χώρας», για τις επιπτώσεις που θα έχουμε αν δεν συμφωνήσουμε σε διάφορα θέματα (π.χ. σχέδιο Ανάν κ.λπ.) με τις υποδείξεις της «Διεθνούς Κοινότητας» (όπως πλέον αποκαλούνται κομψότερα οι Μεγάλες Δυνάμεις) και άλλα τέτοια τρομολάγνα σενάρια.
Φαίνεται όμως ότι δεν αρκούν αυτά και έτσι επιστρατεύονται περίεργα ιδρύματα τύπου Τζώρτζ Σόρος, πανεπιστημιακοί κύκλοι χρηματοδοτούμενοι και καθοδηγούμενοι από το αμερικάνικο «βαθύ» κράτος, η βιομηχανία του θεάματος με ανάλογες ταινίες και ντοκυμαντέρ και τέλος διανοούμενοι κάθε κατηγορίας για να «σεγκοντάρουν» τους υπόλοιπους.
Είναι λοιπόν πολύ φυσικό, πέρα από τους κυνικούς, τους αρριβίστες και τους εξωνημένους, να παρασύρονται από το ρεύμα και πάμπολλοι αφελείς ή ρομαντικοί, που πιστεύουν ότι ο ισοπεδωτισμός της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης «α λ’ Αμερικαίν» αποτελεί και την πραγμάτωση των διεθνιστικών και κοσμοπολίτικων ονειρώξεών τους. Μια ιδιαίτερα αναγνωρίσιμη κατηγορία των τελευταίων αποτελούν και οι χαρακτηριζόμενοι ως «Ευρωλιγούρηδες», που δεν είναι άλλοι από αυτούς «που θέλουν να νιώθουν Ευρωπαίοι», αλλά φευ εμποδίζονται από σκοτεινές δυνάμεις και δαιμόνια, τα οποία εξορκίζονται προφανώς μόνον από τον «αμερικάνικο παράγοντα».
Πιστεύω λοιπόν ότι το μυθιστόρημα «Tι ζητούν οι βάρβαροι» αποτελεί ένα όχημα για να περάσουν στον πολύ κόσμο με έναν εύληπτο, εύκολο και εύπεπτο τρόπο αμερικανοκίνητες ιδέες και απόψεις, όπως:
α. Τα έθνη, οι εθνικές ταυτότητες και συνειδήσεις είναι πρόσφατα κατασκευάσματα και η ύπαρξή τους αποτελεί εμπόδιο σε έναν ειρηνικό, δημοκρατικό και παγκοσμιοποιημένο κόσμο χωρίς σύνορα, εθνικά σύμβολα και άλλα τέτοια απολιθώματα του παρελθόντος.
β. Η Ιστορία κατασκευάζεται από τις άρχουσες τάξεις και επομένως το κάθε έθνος προσπαθεί να επιβάλει την δική του εκδοχή στα άλλα, εξ ου και το εγχείρημα για το ξαναγράψιμο της Ιστορίας των βαλκάνιων λαών και η αντικατάσταση των υπαρχουσών με μια άοσμη, άχρωμη και πολιτικώς ορθή, αλλά αμερικανικής έμπνευσης «ιστορία».
γ. Οι ιστορικές μνήμες είναι φαντάσματα του κακού παρελθόντος και επομένως πρέπει να αμβλυνθούν και αν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν.
Όσοι έχουν ασχοληθεί με ζητήματα πολιτιστικής εξουσίας έχουν επισημάνει από καιρό το τι γίνεται στον ακαδημαϊκό χώρο, στην εκπαίδευση, στην Τέχνη, αλλά και στα ΜΜΕ, όπου ο εθνομηδενισμός και η ξεδιάντροπη προπαγάνδα υπέρ των παγκοσμιοποιητικών διαδικασιών κυριαρχούν απόλυτα.
Οι μεταμοντέρνες ιστορικές θεωρίες του κ. Λιάκου στα έντυπα του ΔΟΛ, οι καλοπληρωμένες «μελέτες» από ιδρύματα τύπου CDRSEE της κας Κουλούρη για την «Τυραννία της Ιστορίας», τα «νέα και σύγχρονα» σχολικά βιβλία Ιστορίας (μεταξύ των οποίων και το κατάπτυστο Ρεπούσιο «πόνημα»), αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου για την υλοποίηση των αμερικάνικων σχεδιασμών.
Σε όλους αυτούς πρέπει φυσικά να προστεθούν και οι διάφοροι κολαούζοι του συστήματος που συμπληρώνουν την εικόνα.
Αντιγράφω και πάλι από το ιστολόγιο «Δυτικός άνεμος» την ηλεκτρονική διεύθυνση του οποίου κατέγραψα στην αρχή του κειμένου μου.
«…Θερμά συγχαρητήρια για το νέο σας βιβλίο "Τι ζητούν οι βάρβαροι"Εξαιρετικό, συναρπαστικό, λογικό, παιδαγωγικό, υπερπατριωτικό, με τις σωστές έννοιες του κοινωνικού και της αμερόληπτης υπερεθνικής σκοπιάς. Μακάρι να διαβαζόταν απ΄ τους νέους μας, για να καταλάβουν τα παιχνίδια των "μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη" και την πλύση εγκεφάλου που μας γίνεται. Εμείς οι παλιότεροι και σοσιαλιστές τα γνωρίζουμε, αλλά χρειάζεται κάποιος να τα βάζει σε μια εύληπτη εκδοχή για να προσγειονόμαστε (σ.σ. sic) πάλι στην πραγματικότητα. Και πάλι συγχαρητήρια.
Γιώργος Γιαννόπουλος, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Κέντρου της ΑΤΕ…».
Ερώτημα πρώτο: Τι σημαίνει για ένα μυθιστόρημα ο χαρακτηρισμός «λογικό», κ. «Πρόεδρε»;
Ερώτημα δεύτερο: Παιδαγωγικό για ποιους; Για τα σκοπιανόπουλα ίσως;
Ερώτημα τρίτο: «υπερπατριωτικό»; Εδώ μάλλον γελούν και οι κότες! Δηλαδή εθνικιστικό, ακροδεξιό κ.λπ. ή κάτι άλλο; Εύχομαι ο συγγραφέας να μη διαβάσει αυτό το σημείο γιατί είτε θα πάθει εγκεφαλικό είτε θα κάνει χαρακίρι αν αυτό το βιβλίο του χαρακτηριστεί υπερπατριωτικό!
Ερώτημα τέταρτο: Τι εννοείτε με την έκφραση «εμείς οι παλιότεροι και σοσιαλιστές»; Είναι κάτι όπως «οι παλιοί ποδοσφαιριστές» ή «οι παλιοί συμμαθητές» ή μήπως εννοείτε οπαδοί του σοσιαλισμού; Και ποιου; Του τέως υπαρκτού, του πασοκικού, του συριζικού ή κάποιου «δήθεν» του τύπου «ελάτε να βολευτούμε»;
Ερώτημα πέμπτο και τελευταίο: Τι ακριβώς γνωρίζατε αγαπητέ «Πρόεδρε» ώστε να χρειάζεστε κάποιον να τα βάζει σε μια «εύληπτη εκδοχή» για να προσγειωνόσαστε πάλι στην πραγματικότητα; Προφανώς δεν γνωρίζατε τίποτε, δεν καταλάβατε τίποτε και δεν πρόκειται να καταλάβετε ΠΟΤΕ τίποτε.
Ισχυρίζομαι και επιμένω λοιπόν ότι το μυθιστόρημα του κ. Κούρτοβικ «Τι ζητούν οι βάρβαροι» εντάσσεται στην καλά ενορχηστρωμένη προσπάθεια της υπερδύναμης να επιβάλει με ποικίλα μέσα τους γεωπολιτικούς της στόχους στην περιοχή μας.
Έτσι, όταν ο αναγνώστης διαβάσει τα παρακάτω γραφόμενα ενός από τους πρωταγωνιστές, που υποτίθεται ότι εκφράζουν τις πιο «πολιτισμένες» ελληνικές τοποθετήσεις και διαπιστώσεις: «…Αλλά, κύριε συνάδελφε, οι βαλκανικοί λαοί έχουν και μακράν παράδοσιν ειρηνικού συγχρωτισμού εις τους κόλπους πολυεθνικών αυτοκρατοριών ως η βυζαντινή, η σερβική του Δουσάν και, ας το ομολογήσωμεν, η οθωμανική…» (σελ. 80) τι θα του αποτυπωθεί; Προφανώς ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν και τόσο κακή. Ή κάνω λάθος;
Τώρα ποια είναι αυτή η μακρά παράδοση «ειρηνικού συγχρωτισμού» με αιώνες αιματηρών πολέμων μεταξύ Βυζαντινών, Βουλγάρων, Τούρκων κ.λπ. είναι απορίας άξιον. Όσο για τα περί σερβικής «αυτοκρατορίας», η διάρκεια της οποίας ως γνωστόν ήταν πρακτικά κάτι λιγότερο μια εικοσαετία περίπου (Στέφανος Δουσάν, 1331-1355), για να διαλυθεί αμέσως μετά "εις τα εξ ων συνετέθη" τα αφήνω ασχολίαστα Θα μου πείτε μυθιστόρημα είναι, όχι ιστορικό σύγγραμμα. Πιστεύω όμως ότι τα περί «ποιητικής» και «λογοτεχνικής αδείας» έχουν κάποιο όριο.
Ανάλογα πολυπολιτισμικά ευφυολογήματα διανθίζουν ολόκληρο το βιβλίο (σελ. 22, 23 – σελ. 28 έως 34, σελ. 46, σελ. 48 έως 53 κ.λπ. κ.λπ.).
Παραλείποντας τις σκόπιμες ιστορικές διαστρεβλώσεις, όπως π.χ. την τοπική παράδοση για την άλωση της Έδεσσας από τους Τούρκους (σελ. 43-44), θα επιμείνω στο κατά την άποψή μου σημαντικότερο στοιχείο του βιβλίου:
Την προβολή και προπαγανδιστική ανάδειξη επικίνδυνων θεωριών που προβάλλονται από τους εγχώριους Σκοπιανολάγνους περί «εθνοκάθαρσης» των σλαβικών πληθυσμών της Μακεδονίας από τον ελληνικό στρατό μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, αλλά και κατά την διάρκειά τους. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται να δικαιολογηθεί η μυστηριώδης εξαφάνισή τους, μια και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των Σκοπιανών, οι σλαβικοί πληθυσμοί (οι «εθνικά Μακεδόνες», όπως τους αποκαλούν) αποτελούσαν την συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Μακεδονίας κατά την Τουρκοκρατία.
Υπενθυμίζω τους ισχυρισμούς του «Ουράνιου Τόξου» από σχετική ιστοσελίδα:
«…Κατά την ίδια εποχή, δηλαδή το 1913, ο ελληνικός στρατός διέπραξε ένα ακόμη χειρότερο έγκλημα, συγκεκριμένα το έγκλημα της Γενοκτονίας και ταυτόχρονα της ολοκληρωτικής Εθνοκάθαρσης του σλαβόφωνου πληθυσμού του Κιλκίς…».
Εάν όμως θυμηθούμε ότι η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ξεκίνησε με ζητήματα εθνοκάθαρσης, που έθεσαν μονόπλευρα οι Νατοϊκοί, τότε τα πράγματα σοβαρεύουν αφάνταστα.
Τι γράφει λοιπόν ο κ. Κούρτοβικ, παρουσιάζοντάς τα μάλιστα ως σελίδες ημερολογίου ενός ανώτερου Έλληνα αξιωματικού; Τα εξής αθώα, «λογοτεχνικῇ αδεία»:
«…Κάψαμε ό,τι βρήκαμε μπροστά μας, σπίτια, αποθήκες, στάβλους, ακόμα και εξαρχικές εκκλησίες. Καίγαμε με μια μανία που με ξάφνιασε, ούτε με τους Τούρκους, τους απίστους, τους υποδουλωτές του Ελληνισμού, δεν είχαμε φερθεί έτσι το περασμένο φθινόπωρο. Οι περισσότεροι κάτοικοι είχαν προλάβει να φύγουν, αυτούς τους αφήσαμε. Οι υπόλοιποι, όσοι είχαν γλιτώσει από το πρωινό κανονίδι, έτρεχαν αλαφιασμένοι στους δρόμους. Πολλοί από τους δικούς μας τους έριχναν με τουφέκια κα πολυβόλα. Το απόγευμα, όταν από το Κιλκίς δεν είχαν απομείνει παρά μαυρισμένα ντουβάρια, μπήκαμε στα σπίτια…» (σελ. 243).
Υπενθυμίζω απλώς ότι η μάχη του Κιλκίς, κατά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο, πληρώθηκε με βαρύ φόρο αίματος από τον Ελληνικό Στρατό, με πάνω από 5.000 νεκρούς, όπως και από τον Βουλγαρικό (πάνω από 7.000 νεκροί).
Η πόλη του Κιλκίς (ένας μάλλον ασήμαντος οικισμός τότε) ήταν κέντρο έντονης δραστηριότητας Βουλγάρων κομιτατζήδων, οι οποίοι βαρύνονταν με φρικιαστικά εγκλήματα κατά του Ελληνισμού της περιοχής. Κατά την μάχη του Κιλκίς πολέμησαν (λυσσαλέα, όπως αναφέρεται) στο πλευρό του Βουλγαρικού στρατού όπως ήταν φυσικό.
Γιατί λοιπόν ο κ. Κούρτοβικ παραποίησε αυτά τα γεγονότα παρουσιάζοντάς τα ως «εθνοκάθαρση» και σφαγή αθώου άμαχου πληθυσμού από τον Ελληνικό Στρατό; Μήπως θα επικαλεστεί «ξαφνικές» ανακαλύψεις «ξεχασμένων μαρτυριών» αξιωματικών του ελληνικού στρατού, τύπου Μανώλη Σοφούλη, που ήρθαν στο φως …τελείως συμπτωματικά αυτήν την κρίσιμη περίοδο και τον επηρέασαν σε τέτοιο βαθμό που έκρινε απαραίτητο να τις εμφανίσει στο μυθιστόρημά του; Ή την διαβόητη "Έκθεση" Κάρνετζυ;
Εξηγήσεις και ερμηνείες θα μπορούσαν να δοθούν πολλές. Προσωπικά προκρίνω την ερμηνεία του Εκδότη του θρακιώτικου «Αντιφωνητή» Κώστα Καραΐσκου, που πρόσφατα (19-3-2008) δημοσίευσε ένα εξαιρετικότατο κείμενο, σχετικά με το ακατανόητο μίσος ορισμένων «διανοουμένων» εναντίον κάθε τι ελληνικού, με τον τίτλο «Μισέλληνες ἀπό ψυχική ἀναπηρία».
Κλείνω, μεταφέροντας ένα απόσπασμα από το εν λόγω κείμενο:
«…Οὔτε λέξη γιά τό προβληθέν ἐπίμαχο σημεῖο, οὔτε λέξη γιά τά ἐθνικά μας δίκια στήν ὅλη ὑπόθεση, ἀντιθέτως, μιά ἀσυγκράτητη λύσσα κατά παντός ἑλληνικοῦ! Τό παράδειγμα δυστυχῶς δέν εἶναι διόλου μεμονωμένο. Τό χρησιμοποιοῦμε ὡς ἀφορμή σχολιασμοῦ γιά τόν σημερινό κάτοικο τῆς Ἑλλάδος, κυρίως Ἀθηναῖο, ὁ ὁποῖος κυριολεκτικά ΤΗΝ ΜΙΣΕΙ. Μιλᾶμε γιά ἀνθρώπους κατά κανόνα μορφωμένους (μέ ἤ χωρίς εἰσαγωγικά) καί προοδευτικούς, μέ πνευματικές ἀνησυχίες καί σύγχρονες ἀντιλήψεις, πού ὅμως ἔχουν μία ἄκρως προβληματική σχέση μέ τή συλλογική μας μνήμη καί ταυτότητα. Ἄλλοτε συγχέοντας τήν Ἑλλάδα μέ τό νεοελληνικό (καί μετεμφυλιακό) κράτος κι ἄλλοτε διακατεχόμενοι ἀπό τόν κυρίαρχο «κοσμοπολίτικο» ἰδεοσυρμό, βλέπουν σέ κάθε ἔκφραση τῆς χώρας μας ἕναν ἀντίπαλο. Ζώντας σέ μιά πόλη-κράτος κτηνώδη, ἀμνήμονα, τριτοκοσμική, ἀπρόσωπη, ἀκοινώνητη, δίχως αἴσθημα ρίζας καί δυνατότητα ταύτισης μέ ὅ,τι ὁρίζει τήν ἑλληνικότητα, εἶναι κυριολεκτικά ἀνάπηροι. Εὑρισκόμενοι σέ προφανή ἀδυναμία νά συνδεθοῦν μέ τό «ἐμεῖς» τοῦ Μακρυγιάννη, ἀπορρίπτουν (σέ μία φροϋδική ἀντίδραση) ὁτιδήποτε ἐγχώριο καί, ἀντιθέτως, εἶναι εὐεπίφοροι σέ καθετί πού θά ἔπληττε τόν τόπο…».

Δ.Ε.Ε.

ΤΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΑ

Από τον Οκτώβρη του 2008 κυκλοφορεί το νέο βιβλίο της ταλαντούχου συγγραφέα Τίνας Τασσοπούλου, "Τα κοινόχρηστα". Σταχυολογώ κάποιες κριτικές:

"...Ιστορίες της διπλανής μας πόρτας. Συνήθως μας χωρίζει ένας τοίχος, αλλά στην κυριολεξία μας χωρίζουν χιλιόμετρα. Συνήθως δεν μπαίνουμε καν στο κόπο να δούμε τι κρύβεται πίσω από μια στεγνή καλημέρα ή καλησπέρα. Μπορεί να μη θέλουμε, ναι. Μπορεί να μη μας νοιάζει. Εντάξει. Και όμως…
Αν σκύψουμε πάνω από τα πρόσωπα, θα δούμε ότι πολλές φορές κρύβονται ιστορίες, ζωές που προσπαθούν να παλέψουν τη μοναξιά τους. Χωρίς να είναι μελό, με μια παράλληλη ιστορία να διαδραματίζεται σε μια μικρή γκαρσονιέρα και να μας οδηγεί μέχρι το τέλος του βιβλίου, η συγγραφέας θίγει θέματα που όλοι ξέρουμε αλλά συνήθως δεν μιλάμε για αυτά. Κάνουμε πως δεν βλέπουμε. Ένα πραγματικά «ζεστό» βιβλίο, γιατί πάνω απ’ όλα είναι αληθινό, με λόγο που μας ταξιδεύει απλά και στην τελική είναι ανθρώπινος και οικείος. Και αυτό κάνει το βιβλίο αυτό τόσο ιδιαίτερο. Έχει κάτι από εμάς και τον κόσμο μας. Με τα πλην και τα συν μας...".

"...Η εταιρεία κοινοχρήστων γνωρίζει σε ποιο σημείο βρίσκεται η πολυκατοικία με την οποία συνεργάζεται. Γνωρίζει το δρόμο της, τον αριθμό των διαμερισμάτων, τα έξοδα καθαριότητας. Ξέρει πότε χαλάει το ασανσέρ και πόσες γλάστρες στολίζουν την είσοδο. Γνωρίζει βέβαια και τον διαχειριστή, περιφρονεί όμως τους ενοίκους. Η εταιρεία κοινοχρήστων δε χρεώνει τα ματαιωμένα όνειρα μιας επίδοξης χορεύτριας ή τα ξυπάσματα ενός πρώην γόη. Δεν ενδιαφέρεται για το κορίτσι που υπογράφει στο νοτισμένο τζάμι ή τη γυναίκα που ξυπνά έντρομη στο πλαϊνό διαμέρισμα. Δε μεριμνά για τον ξοφλημένο αλκοολικό ή για τον ανεκπλήρωτο έρωτα ενός «σημαδεμένου». Γι' αυτούς φροντίζει η μοναξιά, που πάντοτε έρχεται μεταμφιεσμένη, κρατώντας ίδιο μόνο τ' όνομά της.
Ένα μυθιστόρημα για τα ανομολόγητα μυστικά και τα κρυμμένα πάθη των ανθρώπων της «διπλανής πόρτας», αυτής της άκαμπτης αυλαίας που όταν κλείνει ερμητικά δίνει το σήμα για ν' αρχίσει και η παράσταση...".

Ένα μυθιστόρημα για την αφόρητη μοναξιά, την αμυντική αδιαφορία, τις λιγοστές μικροχαρές και τα βαθιά ανθρώπινα δράματα των κατοίκων μιας σύγχρονης μεγαλούπολης, έτσι όπως τα διαμορφώνουν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές. Πιστεύω ότι έχει να προσφέρει πολλά σε όσους το διαβάσουν...Κωνσταντίνα Τασσοπούλου
H Κωνσταντίνα Τασσοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Σπούδασε Μουσική και Δημοσιογραφία. Έχει λάβει μέρος σε ρεσιτάλ μουσικής δωματίου, έχει διδάξει Μουσική σε παιδιά και έχει συνοδεύσει με πιάνο χορωδίες και θεατρικούς θιάσους.
Το 2004 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο για παιδιά "Στην Αριθμούπολη". Το 2008 βραβεύτηκε για το διήγημά της "Η προσβολή" στον Α' Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό, που διεξήχθη υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO και του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το 2009 το εκπληκτικό της διήγημα "Το χρώμα" βραβεύτηκε στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Διηγηματος από τους "Βιβλιόφιλους Έδεσσας"

Δ.Ε.Ε.

ΟΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΙ

ΟΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΙ Αλεξάνδρου Νάρη

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ «Εναλλακτικές Εκδόσεις» Αθήνα 2009

Γράφει ο: Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Ομολογώ ότι τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις μου με την λογοτεχνία δεν είναι ιδιαίτερα καλές και τούτο γιατί θεωρώ ότι για να απολαύσεις ένα πνευματικό δημιούργημα απαιτείται ηρεμία (πού;), ελεύθερος χρόνος (πότε;), καλή διάθεση (πώς;) και κατάλληλος χώρος (σκέψου να προσπαθείς να διαβάσεις π.χ. ένα διήγημα και κάτω από το παράθυρό σου να μαρσάρουν μηχανάκια, λεωφορεία και φορτηγά ή να εργάζεται ένα κομπρεσσέρ!), αγαθά που για την μεγάλη πλειονότητα των νεοελλήνων είναι μάλλον «προϊόντα εν ανεπαρκεία». Το οικονομικό θέμα (την αγορά ενός βιβλίου) το παραβλέπω. Φαντάσου τώρα, μετά από όλα αυτά να πέσεις και σε ένα βαρετό ή αδιάφορο κείμενο. Έχεις χάσει την ώρα σου, εκνευρίζεσαι και γίνεσαι ακόμα πιο επιφυλακτικός στο επόμενο λογοτεχνικό προϊόν που θα σου πέσει στα χέρια.

Έχοντας υποστεί ήδη μια ψυχρολουσία εκείνη την ημέρα, πήρα στα χέρια μου το βιβλίο του Νάρη με αρκετές επιφυλάξεις και ίσως με καχυποψία. Όλα αυτά όμως που προανέφερα «πήγαν περίπατο» από τις πρώτες κιόλας σειρές του βιβλίου. Να ’πω ότι με συνάρπασε, μου φαίνεται μάλλον κοινότοπο και έτσι περιορίζομαι να δηλώσω ότι δεν το άφησα από τα χέρια μου μέχρι να φτάσω στην τελευταία σειρά και μάλιστα όταν το τελείωσα ξαναδιάβασα κάποια κομμάτια που μου είχαν αρέσει. Με λίγα λόγια ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα, για το οποίο επί πλέον πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για το δημιούργημα ενός πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, που επιλέγει να ασχοληθεί στην υπόθεση του βιβλίου με ένα θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο και περίπλοκο: Την σκοπιανή καθημερινότητα και πραγματικότητα από την οπτική γωνία του πρωταγωνιστή, ενός επαγγελματία υπαξιωματικού που υπηρετεί στην περιοχή ως μέλος της ελληνικής στρατιωτικής αποστολής, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, την εποχή του ξεσηκωμού των Αλβανών των Σκοπίων, την Άνοιξη του 2001.

Η υπόθεση του μυθιστορήματος αναφέρεται σε τέσσερα, ουσιαστικά, πρόσωπα-πρωταγωνιστές, τον Έλληνα που προαναφέραμε, δύο Γερμανούς επίσης επαγγελματίες στρατιωτικούς και έναν διερμηνέα Σκοπιανό, που ζούνε τα γεγονότα της περιόδου, αντιδρώντας ο καθένας με τον δικό του τρόπο και διηθώντας ’τα από το δικό τους φίλτρο προσωπικών βιωμάτων, νοοτροπίας και προβλημάτων. Η επιτυχία του συγγραφέα και η ικανότητά του έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι δεν παραμένει σε ένα απλό αφηγηματικό επίπεδο και την ξερή καταγραφή, αλλά συνθέτει πρόσωπα, καταστάσεις και γεγονότα σε μια εξαιρετική πλοκή, με δουλεμένους χαρακτήρες, με σφιχτή διήγηση και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, που ενσωματώνονται με δεξιοτεχνία στο κείμενο χωρίς να κουράζουν.

Παρ’ όλο που τα πρότυπα των χαρακτήρων του βιβλίου είναι, όπως συμπεραίνω, υπαρκτά πρόσωπα ή έστω αποστάγματα πραγματικών προσώπων, η μετατροπή τους σε μυθιστορηματικούς πρωταγωνιστές-ήρωες γίνεται έξυπνα και με αληθοφάνεια, που αποτελεί ένα από τα πλεονεκτήματα του έργου και το κάνει ιδιαίτερα ελκυστικό. Πάνω απ’ όλα όμως, εκείνο που αποτυπώνεται έντεχνα, συγκινεί και αφήνει ένα συναίσθημα θλίψης, είναι η διαπίστωση της τραγικότητας των ζωών που καταστρέφονται μέσα στην δίνη των πολεμικών συγκρούσεων είτε πρόκειται για τους απλούς ανθρώπους της καθημερινότητας είτε για κάποιους από τους πρωταγωνιστές. Μια αίσθηση ματαιότητας και η συνειδητοποίηση το πόσο φτηνή είναι τελικά η ανθρώπινη ζωή και πόσο λίγο μετράει στους σχεδιασμούς κάποιων κέντρων που διευθύνουν τον πλανήτη. Η δεξιοτεχνία του συγγραφέα βρίσκεται ακριβώς στο ότι όλα αυτά τα «περνάει» χωρίς φτηνιάρικους μελοδραματισμούς, βαρύγδουπους αφορισμούς ή ψευτοκουλτουριάρικες κλάψες.

Εν ολίγοις: Ένα πραγματικά σπουδαίο βιβλίο που το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Είμαι βέβαιος ότι οι αναγνώστες δεν θα μετανοιώσουν για τις ώρες που διέθεσαν για το διάβασμά του και θα κερδίσουν πολλά.

Μερικές «τεχνικές» λεπτομέρειες τώρα, που σε καμιά περίπτωση δεν μειώνουν την αξία του έργου και πιθανότατα δεν θα γίνουν αντιληπτές από τους περισσότερους, εκτός βέβαια από αυτούς που θα έχουν την ατυχία να διαβάσουν αυτήν την κριτική. Ο στόχος μου και η αναφορά τους είναι διπλός: Αφ’ ενός μεν να διορθωθούν στην επόμενη έκδοση του βιβλίου (που προβλέπω ότι θα γίνει πολύ σύντομα), ώστε να είναι άψογο από κάθε πλευρά, αφ’ ετέρου δε στην προσοχή που πρέπει να δίνεται ακριβώς στις λεπτομέρειες ενός κειμένου, που κατά την άποψή μου, αποτελούν και την ειδοποιό διαφορά μεταξύ ενός εξαιρετικού έργου και ενός αριστουργήματος.

Μια πρώτη παρατήρηση: Κάποιες επεξηγήσεις συντομογραφιών και όρων τις θεωρώ απαραίτητες για τους αμύητους στην στρατιωτική ορολογία και θα μπορούσαν είτε να ενταχθούν στο κείμενο είτε να δίνονται ως υποσημειώσεις. Έτσι, δεν θα υπάρχει απορία γιατί είναι π.χ. εντυπωσιακό το να μπαίνεις σε ένα Μ113 (σ. 22) για να πας στο Σούπερ Μάρκετ ή για καφέ. Ενώ αντίθετα στην ακριβώς επόμενη σελίδα (σ. 23) επεξηγείται το VBL ως «τεθωρακισμένο ελαφρό τροχοφόρο», πάρα πολύ βολικά για τον αναγνώστη.

Κάτι άλλο επίσης που θεωρώ περισσότερο σημαντικό από το προηγούμενο είναι η μεταγραφή των ξένων ονομάτων και τοπωνυμίων. Στα αλβανικά π.χ. το λατινικό Χ διαβάζεται τζ ενώ η δίφθογγος ΧΗ προφέρεται ως παχύ τζ (dz). Δεν υπάρχει λοιπόν κάποιος Αρμπέν Ξαφέρι, αλλά Τζαφέρι, όπως προφανώς και κανείς Χόξχα (σ. 225), αλλά Χότζα (Ηoxha). Στην πόλη των Σκοπίων υπάρχει ένα Shopping Centar (Σόπιγκ Τσένταρ) γραμμένο εις άπταιστον αγγλοσκοπιανή γλώσσα, αλλά όχι Σόπιγκ Σεντάρ (σ. 68, 96, 136 κ.λπ.), όπως επίσης γνωρίζω το Μπιτ (=φθηνό) Παζάρ, αλλά αγνοώ το Τουρκ Παζάρ (σ. 252), χωρίς να αποκλείω να λέγεται από κάποιους τώρα έτσι. Κάποια άλλα μικρολαθάκια θα μπορούσαν επίσης να λείπουν, όπως π.χ. το μπέρδεμα Μαχαιρίτσα-Κραουνάκη (σ. 19), που μοιάζουν μεν φυσιογνωμικά, αλλά ο Κραουνάκης είναι απείρως σοβαρότερος από τον φυγόστρατο στιχοπλόκο και επίδοξο τραγουδιστή Μαχαιρίτσα (Διδυμότειχο μπλουζ).

Έρχομαι τώρα στο κόκκινο κρασί (σ. 108), που δεν μπορώ να κρύψω ότι ανθυπομειδίασα διαβάζοντας την περίεργη μεταγραφή του ονόματός του από τον συγγραφέα ως «τσκα τσα γιούζ». Το κρασί αυτό, που παράγεται στην περιοχή Τικφές από την ομώνυμη κρατική οινοποιΐα του Καβαντάρτσι, ονομάστηκε (μάλλον σκόπιμα από τους Σκοπιανούς) «Τ’γκά ζα γιούγκ» (Т’ГА ЗА ЈУГ, βουλγ. ТЪГА ЗА ЮГ = «Νοσταλγία για τον Νότο», από τον τίτλο ενός περίφημου ποιήματος του Βούλγαρου ποιητή Κωνσταντίν Μιλαντίνωφ (1830–1832). Πιο γνωστό βέβαια είναι το συγκινητικό ερωτικό ποίημά του «Μπίσερα» ( = μαργαριτάρια), γραμμένο στο στυλ της δημοτικής ποίησης και ένα από τα 15 συνολικά ποιήματα που πρόλαβε να γράψει πεθαίνοντας σε ηλικία 32 ετών στις τουρκικές φυλακές της Κωνσταντινούπολης από τύφο, μαζί με τον συγκρατούμενο, μεγαλύτερο (κατά 20 χρόνια), αδελφό του Ντιμίταρ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η οικογένεια Κωνσταντίνου ή Μιλαδίνη ήσαν Βλάχοι από την Μοσχόπολη, που εγκαταστάθηκαν στην κωμόπολη Στρούγκα στην λίμνη της Αχρίδας, τα δυο αδέρφια μάλιστα σπούδασαν στα Γιάννενα (στην Ζωσιμαία Σχολή), ο δε Κωνσταντίν τελείωσε στην συνέχεια το φιλολογικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αργότερα, το 1844 «πείστηκαν» από τον Ρώσσο καθηγητή Βίκτορ Γκριγκόροβιτς ότι είναι Βούλγαροι και ανέπτυξαν ανθελληνική δραστηριότητα (Ο σλαβολόγος καθηγητής Αιμ. Ταχιάος, βρήκε στα αυτοκρατορικά αρχεία της Αγίας Πετρούπολης και δημοσίευσε, επιστολή του Ρώσου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, του διαβόητου Πανσλαβιστή Ιγνάτιεφ, ο οποίος ζητούσε να καταβληθεί οικονομική ενίσχυση στην χήρα του Δημητρίου Μιλαντίνοφ, «διότι αυτός απέθανε στην υπηρεσία του αυτοκράτορα»). Το εν λόγω ποίημα λοιπόν γράφτηκε στην διάρκεια μιας χιονοθύελλας και με ψυχική διάθεση επιβαρυμένη από μια αρρώστια, την νοσταλγία για την πατρίδα του και την έμμονη ιδέα της επιστροφής στον Νότο, κατά την περίοδο της διαμονής του στην Μόσχα, όπου είχε πάει να σπουδάσει Σλαβική φιλολογία.

Γιατί τόσες λεπτομέρειες; Διότι οι αδελφοί Μιλαντίνωφ (Братя Миладинови) υπήρξαν από τους δημιουργούς της Βουλγαρικής Λαογραφίας, το δε περίφημο έργο τους «Βουλγαρικά Δημοτικά Τραγούδια» (1861) θεωρείται κλασσικό. Και λοιπόν; Απλούστατα, παρ’ όλο που οι Σκοπιανοί θεωρούν τους αδελφούς Μιλαντίνωφ ως πρωτεργάτες της «μακεδονικής» Φιλολογίας, το Εθνικό Μουσείο των Σκοπίων απαγορεύει την έκθεση των έργων τους, λόγω της ύπαρξης των επιθέτων «βουλγαρικός», «βουλγαρικά» και το πιο νόστιμο, ξέσπασε μεγάλος θόρυβος και υπήρξαν έντονες αντιδράσεις στην Βουλγαρία όταν στις αρχές του 2008 η σκοπιανή υπηρεσία των Κρατικών Αρχείων σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σόρος (τι σύμπτωση!) εξέδωσαν φωτοτυπημένο από το πρωτότυπο το προαναφερθέν βιβλίο, από το οποίο όμως έλειπε το επάνω μέρος του εξωφύλλου που περιείχε το επίθετο «βουλγαρικά» και έμεινε ο τίτλος «Δημοτικά Τραγούδια»!!!

Εκείνο πάντως που μου άρεσε και το επισημαίνω, είναι ότι επιτέλους είδα να γράφεται σωστά από έναν μη βορειοελλαδίτη η (βυζαντινή) Αχρίδα, την οποία ακόμη και καλοί αναλυτές και δημοσιογράφοι την αναφέρουν ημιμαθέστατα Οχρίδα, μεταγράφοντας απλώς την σλαβική εκδοχή Ohrid. Θα μπορούσε αντίστοιχα ο συγγραφέας να αναφέρει ότι «...το πρώτο ραντεβού δόθηκε στην παλιά πέτρινη γέφυρα του Αξιού...» και όχι του Βαρντάρ, αλλά φαίνεται ότι ζητάω πολλά.

Και κάτι τελευταίο, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό: Επειδή εδώ και καιρό παίζεται πολύ το παραμύθι για την «εθνοκάθαρση» του Κιλκίς τόσο από σκοπιανούς και τα εδώ τσιράκια τους, όσο και από κάποιους «αντιεθνικιστές» δήθεν αριστερούς, Συριζαίους και άλλα παραπροϊόντα, Ιούς και άλλα μικρόβια, νομίζω ότι ήταν μια καλή ευκαιρία να αναφερθούν κάποια γεγονότα, που αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο, όπως π.χ. το ότι ο ελληνικός στρατός με την υγειονομική του υπηρεσία ίδρυσε και λειτούργησε στο Κιλκίς, λίγο μετά την κατάληψή του, αντιχολερικό νοσοκομείο (βλ. Η Υγειονομική Υπηρεσία κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, έκδοση 2001, σελ. 199) και ταυτόχρονα, για την αντιμετώπιση της επιδημίας χολέρας στη βουλγαρική κοινότητα του Κιλκίς, εστάλη εκεί ο υφηγητής της ιατρικής Ι. Καρδαμάτης με ιατρικό συνεργείο για τον εμβολιασμό των κατοίκων. Πού είναι λοιπόν οι σφαγές γυναικοπαίδων και γερόντων (σ. 109) και μάλιστα από Βασιβουζούκους που πολέμησαν στο πλευρό του ελληνικού Στρατού!!! Έλεος πια! Είπαμε ότι οι φαντασιώσεις των Σκοπιανών και του ανώνυμου ημιπαράφρονα που διατηρεί την ιστοσελίδα bulgarmak (Βουλγαρικά ανθρώπινα δικαιώματα στη Μακεδονία!) δεν έχουν όρια, αλλά όχι και έτσι! Υπάρχει εξ άλλου σχετική αναφορά του ιερέα Gustave Michel υπευθύνου της Γαλλικής καθολικής αποστολής στο Κιλκίς δημοσιευμένη στην γνωστή παρισινή εφημερίδα της εποχής «Les Temps» στις 23 Ιουνίου 1913 για το ακριβώς αντίθετο, δηλ. πώς οι Βούλγαροι πυρπόλησαν το τζαμί του Κιλκίς με αποτέλεσμα να καούν ζωντανοί 700 περίπου μουσουλμάνοι, κυρίως γυναικόπαιδα, που είχαν καταφύγει εκεί.

Υπενθυμίζω απλώς ότι η μάχη του Κιλκίς (19-21 Ιουνίου 1913), κατά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο, πληρώθηκε με βαρύ φόρο αίματος από τον Ελληνικό Στρατό, με πάνω από 5.000 νεκρούς, όπως και από τον Βουλγαρικό (πάνω από 7.000 νεκροί). Η κωμόπολη του Κιλκίς ήταν κέντρο έντονης δραστηριότητας Βουλγάρων κομιτατζήδων, οι οποίοι βαρύνονταν με φρικιαστικά εγκλήματα κατά του Ελληνισμού της περιοχής. Κατά την μάχη του Κιλκίς πολέμησαν (λυσσαλέα, όπως αναφέρεται) στο πλευρό του Βουλγαρικού στρατού, όπως ήταν φυσικό και πιθανότατα κάποιοι να συνελήφθηκαν μετά την μάχη από Έλληνες της περιοχής, προσπαθώντας να διαφύγουν και να έλαβαν την αμοιβή τους.

Σύμφωνα πάντως με την κοινή λογική δεν θα ανέμενε κανένας την καταστροφή της πόλης από το στρατό που την κατέλαβε, αλλά μάλλον από τον ηττημένο που αναγκάσθηκε να την εγκαταλείψει, όπως συνέβη στην πραγματικότητα στο Κιλκίς.

Εξ άλλου, ποιος μπορεί να αποκλείσει την πρόκληση πυρκαγιάς στην κωμόπολη-πυριτιδαποθήκη του Κιλκίς από το σφυρηλάτημα επί διήμερο του ελληνικού πυροβολικού στη φοβερή αυτή μάχη;

Κλείνοντας θα ήθελα για μια ακόμα φορά να επαινέσω το βιβλίο, αλλά και τον συγγραφέα του που μας έδωσε ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα, ευχόμενος να συνεχίσει και σύντομα να απολαύσουμε κάποια νέα πνευματική του δημιουργία.

Αύγουστος 2009 Δ.Ε.Ε.

Έδεσσα / Edessa

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις νεοσύστατες εκδόσεις Fata Morgana Publications και τον καλλιτέχνη Σπύρο Παλούκη ένα φωτογραφικό λεύκωμα για την πόλη της Έδεσσας υπό τον διακριτικό τίτλο Έδεσσα / Edessa. Το έργο αυτό, έρχεται να συμπληρώσει το κενό που υπάρχει στην αγορά, μιας και η τελευταία αντίστοιχη φωτογραφική δουλειά που έγινε για την πόλη της Έδεσσας χρονολογείται στο 1992. Το λεύκωμα Έδεσσα / Edessa αποτελεί ένα φωτογραφικό ίχνος για την Έδεσσα του 2009. Είναι μια εικαστική προσέγγιση της πόλης μέσω της τέχνης της φωτογραφίας. Επίσης, η συγκεκριμένη έκδοση αποτελεί μια επένδυση στον τουρισμό όντας μεταφρασμένη και στην Αγγλική γλώσσα και υλοποιημένη με τα πιο σύγχρονα τεχνικά, χρωματικά και φωτογραφικά μέσα.
Βασική ιδέα της συγκεκριμένης δουλειάς, είναι να παρουσιαστεί η Έδεσσα του παρόντος και της πραγματικότητας. Πρωτίστως, η Έδεσσα των ανθρώπων της, των κατοίκων και των (ανώνυμων) προσωπικοτήτων που την προσδιορίζουν. Αδιαμφισβήτητα, στο εν λόγω εγχείρημα έχει δοθεί μεγάλη σημασία στις φυσικές ομορφιές της πόλης, μιας και η Έδεσσα δεν νοείται χωρίς τις πράσινες οάσεις και τους υδάτινους παραδείσους της, αλλά παράλληλα υπερτονίζεται η αξία της ανθρώπινης ύπαρξης που βιώνει την πόλη, χαρίζοντας σε τελική ανάγνωση ένα ντοκουμέντο για μια Έδεσσα ζωντανή και όχι αποκλειστικά καρτ-ποσταλική.
Σπύρος Παλούκης